Dirimart, Türk modernizminin öncülerinden Fahrelnissa Zeid’i andığı; sanatçının ailesini, sanat dünyasından yakın dostlarını ve öğrencilerini tasvir ettiği son dönem portrelerinden oluşan sergisi, 20 Şubat 2020 tarihinde ziyaretçilerine kapılarını açıyor.
Türk modernizminin öncülerinden Fahrelnissa Zeid’in, gençliğinden itibaren yapmaya başladığı ve 1970’lerde Amman’a taşındıktan sonra hayatının son döneminde ağırlık verdiği portrelerinden bir seçkide; ailesini, sanat dünyasından yakın dostlarını ve öğrencilerini tasvir ettiği portreler realist bir yaklaşımdansa, iki farklı eğilim arasında değişkenlik gösterir: 1960 ve 1972 yılları arasındakiler dokunaklı psikolojik araştırmalar niteliğindeyken, Amman döneminde yaptığı portreler; forma ve renge vurgu yapar, detayları öne çıkarır. Zeid’in Amman’da resmettiği portreler, önceki dönem portrelerinin anılarını taşır fakat soyut resim döneminden sonrasına denk gelen eserlerdeki akademik olandan özgürleşme, birçok açıdan izlenir. Erken döneminde arka plan, alan kaygısı ve oran orantıya verilen dikkat seçilirken, geç dönem portreleri monokrom arka planın önünde poz veren bireyi ön plana çıkarması ile tanınır. Portrelerin görüntüyü taklit etmekten ziyade ‘hayat vermesi’ gerektiğine inanan Zeid, sistematik olarak perspektif hataları yapar. Tek boyutlu statik tasvirle özdeşleşen bu geç dönem dili, kontrast halindeki doygun renkler sayesinde dinamizm kazanır; birbirini andıran suratlardaki farkları oluşturur. Sergi, Fahrelnissa Zeid’in farklı dönemlerini temsil eden portreler seçkisi ile izleyicisini sanatçının 20. yüzyıla yayılan pratiğini seyretmeye davet ediyor.
Sergi 28 Mart 2020 tarihine kadar Dirimart’ta görülebilir.
Fahrelnissa Zeid (1901-1991)
Kabaağaçlızade Mehmed Şakir Paşa’nın kızı, II. Abdülhamit devri sadrazamlarından Cevat Paşa’nın yeğeni ve Halikarnas Balıkçısı‘nın kızkardeşi olan Fahrünnisa Zeyd, soyadını Kral 1. Faysal’ın kardeşi ve dönemin Irak büyükelçisi olan Emir Zeyd’le evlendikten sonra aldı. Modern üslupta önemli bir ressam olarak tanındığı Fransa’da adını “Fahrelnisa” imlasıyla kullandı.
“Halikarnas Balıkçısı” adıyla tanınan yazar Cevat Şakir Kabaağaçlı‘nın ve gravür sanatçısı Aliye Berger‘in kardeşi; seramik sanatçısı Füreya Koral‘ın teyzesi; ressam Nejat Devrim’in ve tiyatrocu Şirin Devrim’in annesidir.
Dünya çapında bilinen Türk ressam, özellikle geniş ebatta çalıştığı soyut resimleri ve çok renkli kompleks desenleri ile tanınmaktadır. Devasa boylarda tabloları izleyicinin ilgisi üzerinde hakimiyet talep eden bir etkiye sahiptir. Eserleri uluslararası üne sahip pek çok kurumda sergilenmiştir. 2017 yılında Tate Modern Sanat Müzesi Zeid’i ”20. Yüzyıl’ın en önemli kadın sanatçılarından biri” olarak tanımladığı bir retrospektif ile anmıştır.
Son döneminde portreler üzerinde yoğunlaştı. Eserlerini son olarak 1988’de İstanbul’da, 1990’da Fransa ve Almanya’da sergiledi.
DİRİMART
Hacıahmet Mahallesi. Irmak Cad. 1-9, Dolapdere, 34440, İstanbul/Türkiye
Salı-Cumartesi 10:00-19:00 / Pazar 12:00-19:00
