Türkiye’nin ilk güncel sanat müzesi, güncel sanat üretimlerinin izleyiciyle buluşması için bir alana ihtiyacı olduğu öngörüsü ile koleksiyoner Sevda ve Can Elgiz tarafından, 2001 yılında kuruldu. Dün Proje 4L İstanbul Güncel Sanat Müzesi, bugün ise Elgiz Müzesi adı ve kâr amacı gütmeyen yapısıyla, genç sanatçı ve küratörlerin projelerine destek vermeye devam eden kurum, yirmi yıllık birikiminin yanı sıra, ulusal ve uluslararası çağdaş sanatın güncel üretim ve birikimini, sanatseverlerle paylaşmaya devam ediyor.
Kurulduğu dönemin genç sanatçılarının, bugün uluslararası alanda üretim yapmasında ve Türkiye’deki performans ve video sanatı gibi, birçok sanat mecrasının gelişiminde önemli bir rolü olan Elgiz Müzesi, kuruluşunun 20. yılında video sanatına odaklanıyor: “Proje 4L’den” isimli sergisiyle, ilk üç senesinde gösterdiği video işleri yeniden mercek altına alıyor. Yerleşmek (2001), Yeniden Bak (2002) ve Seni Öldüreceğim İçin Çok Üzgünüm (2003) sergileriyle o dönem İstanbul’da geniş bir kitleyle buluşmuş olan Gülsün Karamustafa, Hale Tenger ve Fikret Atay’ın üç ayrı video çalışmasını, o dönemin görsel anlatısıyla yeniden izleyiciyle buluşturuyor.
2001 yılında Proje 4L’nin hikâyesini başlatan ve o dönem basında oldukça ses getiren Yerleşmek sergisi, Türkiye’den ve Türkiye bağlamında çalışmış sanatçılardan bir seçki sunmak üzere Vasıf Kortun küratörlüğünde gerçekleşti. Serginin, 4. Levent’in iş kuleleri bölgesi ve hemen arkasında yer alan mahalleleri arasında kalan konumundan yola çıkarak, iç-dış ve özel alan–kamusal alan sorgulamasını toplumsal cinsiyet tarafından ele alan Karamustafa, Atıf Yılmaz’ın yönetmenliğinde 3 siyah-beyaz video çekti. Sanatçının “Erkek Ağlamaları” isimli yerleştirmesinde, üç ayrı duvarda Fikret Hakan, Ekrem Bora ve Cüneyt Arkın’ın ağladığı videoları izleyici karşısına çıktı. İlk kişisel sergisini 1978 yılında açan Karamustafa’nın erken dönem video işlerinden olan bu çalışma, Almanya, İspanya ve Japonya gibi birçok ülkede gösterildikten sonra, Türkiye’de yeniden Elgiz Müzesi’nde izleyiciyle buluşacak.
2002 yılında, İstanbul, Londra, Amsterdam, İzmir, Ankara ve Diyarbakır’dan sanatçıları bir araya getiren, küratörlüğünü yine Kortun’un yaptığı Yeniden Bak, izleyiciye “Yeniden bakmalı ama nereye? Bir yapıt neyi bitirir, neyi başlatır?” sorularını sordu. Aklımızda bu sorular ile, 1990’daki ilk sergisinden beri toplumsal bellek üzerine çalışmalarını sürdüren Tenger’in 5 monitörlü video yerleştirmesinde, yavaşlatılan ve tekrarlanan sirk sahnelerini izledik. Serginin, “Yeniden bakmak, baktığımız şeyin arkasından yeni ve başka bir anlam çıkarmaktır” önermesinden yola çıkarak, sanatçının “Sirkülasyon” isimli çalışmasına ve o sahnelerin içindeki sıkıntıya, denetim ve şiddete bugün yeniden bakıyoruz.
2003’te Halil Altındere küratörlüğünde gerçekleşen, Seni Öldüreceğim İçin Çok Üzgünüm sergisi, Türkiye’nin farklı bölgelerinden bir araya getirdiği birçok genç sanatçıyı, İstanbul’un çağdaş sanat dünyası ile tanıştırdı. Oyuncak tabancalarıyla tren raylarında birbirine ateş eden çocukların görüntüleri ile oyun ve savaş kavramlarının iç içe geçtiği bir coğrafyayı konu alan videosuyla Atay, o dönem sergiye Batman’dan dahil oldu. Bugün, sanatçının Tate Modern’e ulaşan yolculuğunun başlangıç noktası olan bu sergiye yeniden dönüyoruz. Eserleri İngiltere, Fransa ve İspanya gibi birçok ülkede önemli koleksiyonlara dahil olmuş sanatçı, bugün İsveç’te yaşamına ve üretimine devam ederken “Bang Bang” isimli çalışmasını Elgiz Müzesi’nde yeniden izleme imkânı buluyoruz.
Organizasyonunda Elgiz Müzesi, Bilsart, Mixer ve Versus Art Project’in yer aldığı ve Türkiye’de ilk defa gerçekleştirilecek SENKRON “Eş Zamanlı Video Sergileri”ne paralel olarak düzenlenen PROJE 4L’DEN, Teknoloji Sponsoru Arçelik’in katkılarıyla, 15 Nisan – 15 Mayıs tarihleri arasında Elgiz Müzesi’nde izleyiciyle buluşuyor.
Künye: Fikret Atay, Bang Bang, 2003. Renli ve sesli video, 2 dk. 17 sn.
Elgiz Müzesi
Beybi Giz Plaza Maslak 34398, İstanbul
