Arter’in “Sesli Dizi” serisi kapsamında Melih Fereli küratörlüğünde gerçekleştirdiği beşinci sergisi, kurumun Bill Fontana’ya özel sipariş ettiği İo’nun Yeni Sesi isimli çok kanallı ses/video yerleştirmesini Karbon’da izleyiciyle buluşturuyor. Arter Yayınları’nın “Yakın Plan” başlıklı yayın dizisi çerçevesinde raflarda yerini alan ve sergiyle aynı başlığı taşıyan kitap ise, esere ve serginin ortaya çıkış serüvenine derinlemesine bir bakış sunuyor. Bill Fontana: İo’nun Yeni Sesi, Arter Kitabevi’nden satın alınabilir veya kitabevi@arter.org.tr e-posta adresi üzerinden sipariş edilebilir.
Her kitapta Arter Koleksiyonu’nda yer alan tek bir esere odaklanan Arter Yakın Plan dizisi, Sarkis: Çaylak Sokak, David Tudor ve Composers Inside Electronics, Inc. (John Driscoll ve Phil Edelstein): Yağmur Ormanı V (varyasyon 3) ve Canan Tolon: Hasar’ın ardından Bill Fontana: İo’nun Yeni Sesi ile devam ediyor.
Dizinin bu dördüncü kitabı, kırk yılı aşkın bir süreyi kapsayan sanatsal üretimi boyunca gündelik hayatımızı çevreleyen gizli müziğin inceliklerini açığa çıkaran Bill Fontana’nın, dünya prömiyerini Arter’de yapan çok kanallı ses ve video yerleştirmesi İo’nun Yeni Sesi’ne derinlemesine bir bakış sunuyor. İo’nun Yeni Sesi sanatçının, İstanbul Boğazı’nın çeşitli noktalarında, ayrıca Bizans döneminden kalan Şerefiye (Theodosius) Sarnıcı ve Yerebatan (Bazilika) Sarnıcı’nda gerçekleştirdiği kayıtları temel alıyor. Serginin yapımı ve yapıtın Arter Koleksiyonu’na dahil edilmesi süreciyle ilgili finansman ihtiyacının tümünü karşılayan Grundig’in değerli katkılarıyla izleyiciyle buluşan İo’nun Yeni Sesi, sanatçının Türkiye’deki ilk kişisel sergisi olmasının yanı sıra Fontana’nın Acoustical Visions [Akustik Görüntüler] isimli serisine de eşsiz bir ekleme özelliği taşıyor.
Yerleştirmenin Arter’in Karbon adlı performans salonundaki gösterimiyle (10/03/2022–04/12/2022) de bağ kuran yayın, Arter’in Kurucu Direktörü ve serginin küratörü Melih Fereli’nin Bill Fontana ile gerçekleştirdiği kapsamlı söyleşi aracılığıyla serginin ortaya çıkış serüvenine ışık tutuyor. İo’nun Yeni Sesi’ne eşlik eden yayında, Arter ekibinin eserin araştırma ve üretim süreçlerinde çektiği kareler ve Orhan Cem Çetin’in yerleştirme fotoğrafları yer alıyor. Tasarımını Esen Karol’un üstlendiği kitap, Boğaz’ın gizemli “hafızası” ile iki Bizans sarnıcından gelen zengin karşılığın birleşmesine bir saygı duruşu niteliğinde.
Grundig’in finansman desteğiyle gerçekleştirilen Bill Fontana: İo’nun Yeni Sesi başlıklı kitap, Arter Kitabevi’nden satın alınabilir veya kitabevi@arter.org.tr e-posta adresi üzerinden sipariş edilebilir; Pazartesi hariç her gün ücretsiz ziyaret edilebilen Arter Kütüphanesi’nde kitabın sayfaları karıştırılabilir.
İO’NUN YENİ SESİ, KARBON’DA SERGİLENİYOR
İo’nun Yeni Sesi için Bill Fontana’nın 8 kanallı dijital kayıt cihazı, akustik mikrofonlar, hidrofonlar ve ivmeölçerlerden oluşan taşınabilir kayıt stüdyosu aracılığıyla İstanbul’da topladığı ses verilerinin “yeniden konumlandırılması”, bu seslerin gece hoparlörlerle Yerebatan Sarnıcı’nda yayınlanması yoluyla gerçekleştirildi. Böylece yapının devasa boşluğundan/kubbelerinden inanılmaz bir karşılık, çok çeşitli yankılar elde edilerek sanatçının “yeni(den) ses(lendirme)” adını verdiği bir yöntemle nihai kompozisyon olarak kaydedildi.
İo’nun Yeni Sesi, Arter’in performans salonlarından Karbon’un gelişmiş teknik altyapısı sayesinde ziyaretçilerin zaman ve mekân algısını kuşatarak Boğaz’daki ve Şerefiye Sarnıcı’ndaki kayıtlara dayanılarak gerçekleştirilmiş işitsel ve görsel kompozisyonlardan oluşan duyumsal ve dinamik bir dünya yaratıyor. Ziyaretçiler Karbon’a girer girmez karşı duvarda Şerefiye Sarnıcı’ndan görsellerin yer aldığı çok büyük bir projeksiyon perdesine doğru yönlendiriliyor. Serginin bu katmanında görselliğe ilâveten, Fontana’nın Şerefiye Sarnıcı’nda yaptığı ambisonik ses kayıtları bu duvara yakın konumlanan sekiz hoparlörlük bir matris üzerinden duyuluyor. Karbon’un mîmârisine mükemmel şekilde uyarlanmış “patlamış bir küpü” andıran perdeler üzerinde sunulan imajlar ve mekânla bütünleşmiş ses çeşitliliği ise, sanatçının farklı yerlerden elde ettiği verileri hem ses hem de görüntü bağlamında araştırılmaya değer son derece büyüleyici bir mecra olan su aracılığıyla bir araya getiriyor.
Arter’in güncel programlarına ilişkin daha detaylı bilgiye www.arter.org.tr adresinden erişilebilir. Arter Pazartesi hariç her gün açık. Kurumsal Sponsor Tüpraş’ın değerli desteğiyle, tüm sergilere giriş 24 yaş altı izleyiciler için her gün; Perşembe günleri ise her yaştan izleyici için ücretsiz. Arter Beraber üyeleri ise sergileri yıl boyunca ücretsiz ziyaret etmenin yanı sıra farklı ayrıcalıklardan faydalanıyor. Arter binasının Kütüphane, Kitabevi, Bistro by Divan, arka bahçe alanlarına ve Galeri 0’da yer alan sergiye giriş için bilet gerekmiyor. Ulaşım Sponsorları Ford Otosan ve Otokar’ın desteği sayesinde Taksim’den ve Tepebaşı’ndan ücretsiz servis araçlarıyla Arter’e ulaşılabiliyor.
