Bill Fontana’nın, ilk gösterimi 7 Haziran’da Centre Pompidou’da gerçekleştirilen on kanallı ses yerleştirmesi Sessiz Yankılar: Notre-Dame, Paris’in simgesel yapılarından Notre-Dame Katedrali’nde yer alan ve 2019’daki yangın neticesinde sessizliğe mahkûm kalan dev boyutlardaki on adet çanın seslerini yeniden duyulur kılıyor. Sanatçının, çanların Paris’in ortam seslerine karşılık veren titreşimlerini kaydettiği ve kendine özgü tarzıyla insan kulağının işitebileceği hâle getirdiği eser, bu mistik sesleri canlı bir bağlantıyla Paris’ten İstanbul’a taşıyor. Sessiz Yankılar: Notre-Dame, Centre Pompidou’dan sonra projeye ev sahipliği yapan dünya müzelerinin ilki olma ayrıcalığını yaşayan Arter’de deneyimlenebilir.
Kırk yılı aşkın bir süreyi kapsayan sanatsal üretimi boyunca gündelik hayatımızı çevreleyen gizli müziğin inceliklerini açığa çıkaran Bill Fontana’nın, müzik üretiminin bir yolu olarak dinleme eylemini öne çıkaran yerleştirmeleri, görsel ve mîmâri ortamlara dair algılarımızla etkileşime geçmek ve onları dönüştürmek için sesi “heykelsi” bir mecra olarak kullanıyor.
Bill Fontana, Sessiz Yankılar: Notre-Dame adlı ses yerleştirmesinde, restorasyonu 2024 yılına kadar devam etmesi planlanan katedralin en eski çanı “Emmanuel”in ve diğer dokuz çanın Paris’in ortam seslerine karşılık veren titreşimlerini Fransız yetkililerin verdiği özel izin sayesinde ve çanların her birine yerleştirdiği ivmeölçerler aracılığıyla kaydederek kendine özgü tarzıyla insan kulağının işitebileceği hâle getirdi.
Sessiz Yankılar: Notre-Dame, Paris’in mimari ikonlarından Centre Pompidou’da, yapının doğrudan Notre-Dame Katedrali’ne bakan terasına yerleştirilen bir hoparlör sistemiyle canlı olarak yayınlandıktan sonra İstanbul’da izleyicilerle buluşuyor. Eser, John Cage’in “müzik süreğendir; kesintiye uğrayan sadece dinleme eylemidir” düşüncesiyle yakından ilişki kurarken, Arter’e de Centre Pompidou’dan sonra projeye ev sahipliği yapan dünya müzelerinin ilki olma ayrıcalığını yaşatıyor.
Arter binasının -3. katında konumlandırılan on hoparlörle ziyaretçilerin keşfine açık bir ses ortamı meydana getiren Sessiz Yankılar: Notre-Dame, Bill Fontana’nın Arter’in performans salonlarından Karbon’da sergilenmeye devam eden İo’nun Yeni Sesi başlıklı yapıtıyla eşzamanlı olarak deneyimlenebilecek. Centre Pompidou tarafından eserin Paris’teki gösteriminin dokümantasyonu için hazırlanan video ve Fontana’nın Sessiz Yankılar: Notre-Dame başlıklı ses yerleştirmesiyle bağlantılı olarak ürettiği deneysel videosu ise 4 Aralık 2022 tarihine dek Sevgi Gönül Oditoryumu’nda gösteriliyor.
IRCAM – Centre Pompidou’nun sanatçıya özel olarak sipariş ettiği Sessiz Yankılar: Notre-Dame, bu iki kurumun ortak yapımı olarak Bill Fontana Studio, Stephanie Camu ve Southern & Partners Artist Management tarafından hayata geçirildi. Établissement public chargé de la conservation et de la restauration de la cathédrale Notre-Dame de Paris (Notre-Dame Katedrali’nin konservasyonu ve restorasyonundan sorumlu kamu kuruluşu) işbirliğiyle; Hottinger Bruel & Kjaer, des Amis de Notre-Dame ve Orange group desteğiyle gerçekleştirilen projenin bilgisayar destekli müzik tasarımını ise Thomas Goepfer ve Dionysios Papanikolaou üstlendi.
İo’nun Yeni Sesi, İzleyicinin Zaman ve Mekân Algısını Kuşatıyor
Arter’in “Sesli Dizi” serisi kapsamında Melih Fereli küratörlüğündeki beşinci sergisinde, kurumun Bill Fontana’ya özel sipariş ettiği İo’nun Yeni Sesi isimli ses/video yerleştirmesi, sanatçının İstanbul Boğazı’nın çeşitli noktalarında ve Şerefiye (Theodosius) Sarnıcı ile Yerebatan (Bazilika) Sarnıcı’nda gerçekleştirdiği video ve ses kayıtlarını temel alıyor. Dünya prömiyeri Arter’de gerçekleşen İo’nun Yeni Sesi, sanatçının Türkiye’deki ilk kişisel sergisi olma özelliği de taşıyor. İzleyicinin zaman ve mekân algısını kuşatan bu etkileyici eser, serginin yapımı ve yapıtın Arter Koleksiyonu’na dahil edilmesi süreciyle ilgili finansman ihtiyacının tümünü karşılayan Grundig’in değerli katkılarıyla, Arter’in performans salonlarından Karbon’da izleyiciyle buluşuyor. İo’nun Yeni Sesi, Karbon’un gelişmiş teknik altyapısı sayesinde ziyaretçilerin zaman ve mekân algısını kuşatarak Boğaz’daki ve Şerefiye Sarnıcı’ndaki kayıtlara dayanılarak gerçekleştirilmiş işitsel ve görsel kompozisyonlardan oluşan duyumsal ve dinamik bir dünya yaratıyor.
