♫ okumaya başlarken dinleyiniz: Lucie Vanderville / Salzburg 1
Kimi şehirler var ki; kim bilir belki karanlıktan, belki de zamanın gerisinde kalıp popülaritelerini yitirmekten korktukları için gün boyu ışıklarını söndürmezler. Sürekli bir koşuşturma, sonsuz gibi gözüken bir devinim içinde hayatlarını idame etmek zorunda hissederler kendilerini. Bazı şehirler de vardır ki tarihin en hareketli günlerinde dahi sükunetlerini bozmadan devam etmişlerdir yaşantılarına. Bu ikinci gruptakiler için ne şan ne şöhret ne de kibir vardır. Sadece huzur vaad ederler ziyaretçilerine. Ayın güneşle dansının dünyada karşılık bulan her lahzasında hem de..
Mütevazi ya da Bescheiden! Kendisiyle ya da yaptığı şeylerle övünmeyi sevmeyen, gösteriş yapmayan ve alçak gönüllü kişiler için kullanılan sıfat. Almanca da ayrıca ‘frugal’ olarak da kullanılan ve ‘dümdüz’ gibi bir anlama da gelen kelime. Salzburg’un tek kelimelik özeti.
Avusturya’nın Almanya sınırında bulunan Salzburg şehri, Alp Dağlarının eteklerinde kurulmuş bir eyalet, aynı zamanda da bu eyaletin başşehridir. Salzach nehrinin koynunda kurulan bu şehir adını, Almanca salz, yani ilk sakinlerinin hayatlarını kazandıkları tuzdan almıştır. Bu gezimizde, Altstadt bölgesini konumu dolayısıyla konaklanacak yer olarak önerebilirim. Tarihi şehir anlamındaki Altstadt, ortalama 45-200 Avro arasında değişen gecelik konaklama fiyatlarıyla farklı alternatifler sunmakta. En güzel yanı ise şehrin kalbi konumunda olması.
Salzburg, bizlere saf bir güzelliği, natürmort bir kartpostal huzuru ve Ocak ayının 27’sinde 273. doğum gününü kutlayacağımız Mozart’ı sunmaktadır. Avusturyalı diğer maestrolar Mahler, Haydn, Schubert ve Liszt ‘in arasından sıyrılarak Mozart, belki üretkenliği, belki de eserlerinde başvurduğu hakim ve ana notanın üstündeki dördüncü ve altındaki notayı çıkartarak daha basit bir akış yakalamasının bizde yarattığı tesir ile kim bilir belki de ‘Rondo Alla Turca*’dan dolayı bize diğer hemşerilerine istinaden bir adım daha yakındır. Literatürdeki etkisi ve üstünlüğü ise bunların çok ötesinde. Dante’nin deyişiyle ‘yolun yarısındaki’ vefatına rağmen ardında 600’ü aşkın eser, 41 senfoni bırakan Mozart’ın üretkenliği ise gördüğümüz gibi tartışılmaz boyutta. Salzburg gezimize de, büyük ustanın Salzach nehri kıyısındaki doğduğu evden başlayarak kendisine, dönemin Viyana Türk Büyükelçisinin kızı Zaide² için bestelediği ve aynı ismi verdiği eserden ötürü gecikmiş şükranlarımızı sunabiliriz. Esere kulak veriniz..
Yaklaşık 20 senesinin geçtiği ve en verimli dönemini yaşadığı yer olan Salzburg ile anılan bir diğer sanatçı ise Stefan Zweig. Seyahatimizde, yanımızda kendisinin ‘Olağanüstü bir gece’ kitabının olması, mekana istinaden en uygun tercih diye düşünüyorum. Zweig’in Salzburg günlerine ev sahipliği yapan Paschinger Schlössl* isimli konutu ise James Joyce’dan Toscanini’ye, farklı dallarda ün yapmış birçok sanatçının bir araya geldiği, ağırlandığı ve başlı başına bir film seti olacak nitelikte tarihsel dekor. Edebiyat tutkunları ve Zweigseverler için havası hissedilmeye değer bir yer. Nehrin karşısındaki Stefan Zweig Center ise bir başka Zweig noktası. İkisinin kıyası ise size kalmış..
İlk günümüzde hem yol yorgunluğunu hem de hava değişimini çok hissetmemek adına rotamızı ‘Imlauer Sky Bar & Restaurant’ ‘a çeviriyoruz. Burada, çok da geçe kalmadan yiyeceğiniz akşam yemeği manzaranız Salzburg’un aslında görsel özeti. (Vejetaryen seçeneklerden Trüffelnudeln* ya da yöre mutfağına ithafen Şinitzel tercih edilebilecek onlarca seçenekten ikisi.) Panoramik bir bakışla çektiğimiz zihinsel fotoğrafın akabinde gözlerinizi bir kaç dakikalığına kapatıp, siparişini beklerken kendinizi ‘ Mozart Piano Concerto no:21 Do Minör’³ ’ün notalarına bırakın. Eserin yarattığı pareidolia etkisiyle yemeklerimizi huzurla yiyebiliriz.Çıkışta ‘Salzburg Devlet Tiyatrolarında’ denk gelebileceğimiz bir etkinlik, akşam yemeğinde yemediğiniz(!) tatlı niyetinde olabilir.
Salzburg sabahları bize serin bir havanın garantisini vermektedir. Sıkı giyinmekte fayda var çünkü sıradaki durağımız 1 saat yürüme mesafesindeki ‘Hellbrunn Sarayı’. Yürümeyi göze alamazsak şayet, 25 no’lu otobüsle de ulaşabileceğimiz bu saray, çevresindeki ‘Wasserparterre’ , ‘Skulpturenpark’ ve Kraliyet masası* ile görülmeye değer bir konut.Her bir eserin hikayesini bulmak, öğrenmek mümkün. Kral sofrasında saray manzaralı yemek yiyemesek de, tarihi krallıklar dönemine uzanan ve Dünyanın en uzun süredir hizmet veren restoranı olduğu varsayılan ‘St. Peter’s Stiftskeller’ restoranı dönüş yolunda bizleri beklemektedir. Sonuçta her birimiz kendi hükümranlıklarımızın kral ve kraliçeleriyiz ve bunu fazlasıyla hak ediyoruz. Şayet ki dönüşte otobüs seçeneğini tercih edersek elimizdeki kitabın kahramanı Baron Friedrich ‘in dünyasına ortak olabilir hatta onu yargılayabilir ya da bir başka Salzburglu Schubert‘in ‘Serenade’⁴ ’ı ile kendimizi dinleyebiliriz. Duvarları tarih, varlığı masal kokulu restoranda yediğimiz öğle yemeği sonrası seyahatimizin son noktası ‘Hohensalzburg Kalesi’. Kalenin tarihi araştırılası nitelikte. Ulaşım, füniküler kullanmak istemeyenler için biraz meşakkatli lakin buna değer. Kale içinde sizlerin de yakından tanıyacağını düşündüğüm birçok sanatçının eserlerinin sergilendiği bir sanat galerisi de yer alıyor.
Salzburg’dan ayrılırken veda edeceğimiz son nokta olarak burayı seçmemin tek amacı, zamansız bir deklanşör ile belki de şehrin kartpostal güzelliğinde yaşlanmama ihtimalimiz. Bize ev sahipliği yapan Mozart’ın da dediği gibi; ‘Gerçek mutluluk aldıklarında değil verdiklerinde gizlidir.’
Kim bilir, belki biz de Salzburg’a bir şeyler verebilmişizdir.
Herkese sağlık, huzur ve harika seyahat deneyimleri yaşayacakları mutlu bir yıl dilerim..
2023, size ve sevdiklerinize gerçek mutlulukları getirsin..
İyi yolculuklar…
Numaralandırılmış Eseler
¹ : https://open.spotify.com/track/4dFrWtOUvwvukZNeHP5hGH?si=6a9ea718de964003
² : https://open.spotify.com/track/0qtEXx0zwVc8T13WcJLC0x?si=75f7fab6bd464697
³ : https://open.spotify.com/track/429GaRIWKJ3EU1GAQPbLcr?si=8afdec21128c42ff
⁴ : https://open.spotify.com/track/124VZO1gdikABHpdFE9x27?si=7ceabec20ec44ef7
Rondo Alla Turca : Mozart’ın mehter marşından esinlenerek Türklere ithafen yazdığı La Majör Piyano sonatının 3. bölüm
Trüffelnudeln : Vejeteryan bir makarna
Pareidolia : Kişinin karşılaştığı bir duyumu, bildiği bir nesne, örüntü ya da anlam olarak yanlış algılamasıdır. Bulutları nesnelere benzetmek, cansız nesneleri ya da soyut görüntüleri insan yüzüne benzetmek gibi..
Fürstentisch : Kraliyet masası olduğu kabul edilen masanın orijinal adı
