Zilberman Selected, Piyalepaşa’daki mekânında 15 Mart-13 Mayıs 2023 tarihleri arasında T. Melis Golar küratörlüğündeki Vizyon, Misyon, Değerler sergisini ağırlıyor. Sergi Sena Başöz, Guy Ben-Ner, Burak Delier, Memed Erdener, Neriman Polat ve Pilvi Takala’nın çalışmaları üzerinden ekonomik krizlerin kurumsal hayata, tüketim alışkanlıklarına, ev ekonomisine ve stres yönetimine etkilerini inceliyor.
Kurumsallaşma yolunda işletmelerin hedeflerini, amaçlarını, etik anlayışlarını, kısa ve uzun vadeli stratejilerini açıkladıkları vizyon, misyon, ve değer olguları ile bireylerin ekonomik buhranlar karşısında yaşamsal hedeflerine ulaşma güçlüğü sergi vasıtasıyla ironik bir özdeşlik kuruyor. Günümüzde ağır bir biçimde hissedilen ekonomik kriz bir değer ortaya koyan, faal bir şekilde hizmet ve ürün üreten her kesimden sektör çalışanının iş hayatını ve hatta ona tesir eden özel hayatını sorgulamasına yol açtı. Kurumsal firmaların, ekonomik krizler ve dönüşümlerle beraber beyan ettikleri misyon, vizyon ve değerlerinden zaman içinde saptıkları gibi bireyler de kendilerini gerçekleştirme hedefinden uzaklaşarak varoluşsal krizler yaşamaya başladı. Sıkıntıların getirdiği çaresizliğin yanında iş hayatında eşit olmayan koşullar, yoğun stres ve mobbing gibi sorunlar daha da belirgin hale geldi. Vizyon, Misyon, Değerler sistem içindeki aktörlerin tüketim alışkanlıkları, çalışma dogması*, ev ekonomisi, stres yönetimi gibi düzlemlerde ters yüz olan değer ve algıları üzerinden bir anlatı oluşturuyor.
Neriman Polat, Boş Filenin Düşüşü ve İki Mendil yapıtlarında ekonomi ile doğrudan ilişkili olan nesneleri odağına alarak onların bıraktıkları boşluklar üzerinden bir düşünme alanı yaratıyor ve durum değerlendirmesi yapıyor. Farklı medyumlardan yapıtlarıyla sergide yer alan Memed Erdener, kültürden ziyade doğaya ait olan bir dil denemesiyle Sözsüz Cümle’yi ortaya koyuyor ve mevcut duruma dair eleştirisini bu cümle ile ifade ediyor. Sanatçının Önemli Olan Tokken Yiyebilmek ve Kafanın İçindeki Hariç Hiçbir Şey Sana Ait Değil başlıklı heykelleri gelir dağılımı eşitsizliği, mülkiyet fikrinin beyhudeliği ve paranın el değiştirirken yok olmasına dair eleştirisini sunuyor. Hırsız çalışmasında ise her harf kendinden önceki harfe bir parça kaptırıyor ve kelimenin devlet, kurum ve birey ölçeklerinde maddi manevi anlamlarını incelemeye açıyor. Yeryüzü Cenneti yapıtıyla Sena Başöz hayal edilen bolluk seviyesi ve daimi tüketme arzusuyla bir türlü örtüşmeyen yaşam şartlarının ikâmesini cennetin meta bolluğu önerisiyle tatmin eden öğretileri ele alıyor. Sanatçının Ayaklar başlıklı yapıtı ise hayatın akışına ayak uydurabilmek için kendi varlığını suyun üzerinde durabilecek bir hafifliğe indirgeyerek gerçeküstü bir çabayla hayatta kalma direncini hatırlatıyor.
Pilvi Takala, The Stroker videosunda çalışma alanında duygusal iyileşme, iletişimi geliştirme ve üretkenliği arttırma amacıyla girişimde bulunarak, dokunma hizmetleri sağlayan bir çalışan kılığına giriyor ve diğer çalışanlar arasında ve iş ortamında sosyal ve psikolojik katmanları görünür kılıyor. Burak Delier, İŞ, YASA, SEN, BEN: İş, Yasa ve Benlik Üzerine İki Kısa Rutin adlı poster serisinde iş yaşamının temsilinde çokça kullanılan spor metaforundan yola çıkıyor. Çalışmanın ve öz-disiplinin başarının ve ahlakın temeli olarak dayatıldığı düzende bireylerin motivasyonunu ve psikolojilerini normal bir seviyede tutmak adına bazı telkin alıştırmaları yapıyor. Kriz ve Kontrol videosundan elde edilen fotoğraf serisi ise iş ortamında, yoga pozisyonlarında, çalışan ve yöneticilerin görsellerini sunuyor; kapitalizmin dayattığı koşullarda kariyer, iş yaşamı ve kaçış planları karşısında işleri kolaylaştırma yollarımızın yetersizliğine işaret ediyor. Son olarak Drop the Monkey yapıtıyla Guy Ben-Ner, ekonomik kısıtların yaratıcı avantajlara dönüşebileceği ihtimalini sanatını ve yaşamını iç içe geçirdiği video ile kanıtlıyor.
Vizyon, Misyon, Değerler sergisi güncel ekonomik ve psikolojik şartlarda yaşama ve üretme biçimlerini sorgulayan, koşullara dair adaptasyon geliştiren ve çalışmak için motivasyon modelleri türeten bireyin ve daha geniş çerçevede toplumun yaratıcı çözüm ve çıkış yollarına odaklanıyor. Ekonomik zorluklar karşısında insanların tüketim alışkanlıklarının, yaşam standartlarının, psikolojik durumlarının nasıl etkilendiğini irdeliyor. Sergideki çalışmalar mevcut durumların tespitini yapıyor ve söz konusu durumlardan kaçma ve onlarla baş etme yöntemleri hakkında öneriler sunuyor.
*Lafargue, P. (2022). Tembellik hakkı. Can Yayınları.
