Zilberman İstanbul Piyalepaşa’daki yeni mekânı Zilberman Selected’de 17 Mayıs-30 Temmuz tarihleri arasında gerçekleşecek, Isaac Chong Wai’nin If we keep crying, we will go blind (Ağlamaya devam edersek, kör olacağız) başlıklı üçüncü kişisel sergisini ağırlıyor. Sergi kapsamında; büyük bir yerleştirme, iki kanallı bir video, bir dizi ipek baskı, ışıklı bir kutu ve bir performans olmak üzere sanatçının yeni çalışmaları yer alıyor. Sergi açılışının gerçekleşeceği 17 Mayıs günü saat 18.00’de Kontrol Edilebilir/Edilemez Gözyaşları (2022) performansı yapılacaktır.
Isaac Chong Wai’nin pratiğine yerleştirdiği kavramsal, politik ve performatif nitelikler, toplumsal değişimlerin ve küresel olguların aciliyetini işleyen disiplinlerarası bir yaklaşımla iç içe geçer. Chong’un beden, güçsüzlük, şiddet, kolektivizm, lidersizlik, yas ve benzeri temalar üzerinden yaptığı müdahaleli temsiller izleyiciyi yeni bir incelemeye davet ederken eserlerindeki incelikli, şiirsel ve fakat eleştirel yapı anlam sistemlerine sızar.
Chong, içinde bulunduğumuz çağdaş gerçekliğin yarattığı ulusaşırı kedere cevaben, kolektif yas tutmanın aciliyetine işaret ederek üzüntünün performatif boyutunu irdeler. Sanatçı, İstanbul’da gerçekleşen bir önceki kişisel sergisi Lidersiz’de (2021) merkeziyetçiliğin geçerliğini yitirdiği bir dünya inşa etmeye yönlendiren, lidersiz bir gelecek tasavvuru kurmuştu. Bu sergisinde ise sanatçı, liderlerin ölümü ve yas tutanların bir araç haline getirildiği kişisel duyguları araştırır ve bunları duyguların kontrolü, resmi cenaze törenleri ve kamusal yas gibi başlıklar etrafında kurgular. Bizi ağlamaya zorlayan unsurları göz ardı etmememiz için verilen bir tavsiye olarak If we keep crying, we will go blind sergisi, yasın bireysel ifadesinin politikleşmesi hâlinde, insanın kendini körleştirme ihtimalinin tehlikesine işaret eder.
Chong’un kamusal alanı galeriye taşıma girişimi serginin kalbinde yer alan Ağlayan Sokak Lambası (2022) isimli hacimli yerleştirmede vücut bulur. Çin’in başkenti Pekin’de yer alan Tiananmen ve Kuzey Kore’nin başkenti Pyongyang’da yer alan Kumsusan Güneş Sarayı anıt mezar meydanlarındaki ışıklara atıfta bulunan sanatçının kavramsallaştırdığı içi boş metal sokak lambaları, “ağlayarak” boşluk ve şeffaflık algılarını uyandırır. Kim Il-Sung, Kim Jong-Il ve Mao Zedong gibi tarihi şahsiyetler için düzenlenen yas törenlerinin ve tarihi olayların geçtiği alanların sessiz tanıkları olarak duran lambalar, ne halk için ne de ölenler için ağlayabilirler. Yerleştirmenin üzerine zincirler ekleyerek ağlayan bir sokak lambasını akla getiren Chong için gözyaşı, zinciri oluşturan her bir halkanın kırılganlığı üzerinden temsil edilir. Anıtsal lambaların üzerinde bulunan zincirlerin ‘gözyaşı’na benzer bir yapısı, zamanla arkasında hiçbir iz bırakmadan buharlaşıp giden gözyaşı damlalarının izini sürüp, hapsetmek ister gibidir.
Totaliter liderler için düzenlenen büyük çaplı cenaze törenlerinde, birçok insan yas tutma edimi üzerinden gözyaşı dökerek, feryat figan ederek, haykırarak veya kendini yerden yere atarak vatanseverlik gösterisi yapar. Devletin büyük titizlikle naklettiği cenazelerde aktarılan, insanlar arasında birinden diğerine geçen bulaşıcı histerik yakınma, uluslararası basın tarafından yayınlanarak yası kurgulanmış bir mit haline getirir. İpek baskı serisinde dramatikle abartılı olan arasındaki ince çizgiyi hayal eden Chong, internetten edindiği yas tutanlara ait görsellerin yüzüne suni gözyaşı damlaları kondurur. Sanatçının asılı zincir bir perde ile kısmen örttüğü baskılar, gözyaşının boyutlandırıldığı aşırıya kaçan yüz ifadelerini gösterir. Hem kişisel hem de kişisel olmayan bir görüntüyü aynı anda sunan ağlayan yüzler ve yapaylığı belirgin olan gözyaşlarının bir araya gelmesi, duygusal iş gücünün tükenmesi ile devletin duyguları arasındaki mücadeleyi yansıtır. Gözyaşlarının sahiciliğini doğrulamak imkânsız olduğu için, Chong yasın temsilleri ile anlatı, ifade ve ruh halleri arasındaki kopukluğa odaklanır ve bu yapıta “yas tutan insanlar” yerine Ağlayan İnsanlar (2022) adını verir.
Sergide öne çıkan zincirler, yapay gözyaşları, ağlama ve yas tutma temaları Kontrol Edilebilir/Edilemez Gözyaşları (2022) başlıklı iki kanallı bir videoda bir araya gelir. Dikey olarak yerleştirilmiş iki ekran, duygusuz bir şekilde ağlamak, gözyaşı dökmeden hıçkırarak ağlamak veya gözünden yaşlar akmak gibi birbiriyle karşılaştırılabilen farklı ifadeleri dekoratif zincirlerle bir araya getirir ve damla damla dökülmesi için gözyaşlarına için bir kanal açar. Eylem, his, düşünce ve ifadelerin somutluk kazandığı bölük pörçük duygular, kontrol edilebilir olanla kontrol edilemez olanı ve performans ile sahicilik arasındaki belli belirsiz hali karşılıklı bir kederle ifade eder. Chong, videoya paralellik gösteren, tekrardaki değişmez ifadeleri ve performans sanatçılarının arasında değişkenlik gösteren taklit edilmiş duyguları sahnelediği bir performans geliştirir. Sahici ve sahte duyguların ve kişisel deneyimlerin izleyicinin zihnine hücum ettiği canlı performansta, sanatçılar seyirciye gözlerini dikerek bir feryadı canlandırır.
Zilberman Selected
İstiklal, Piyalepaşa Blv. No: 32C, 34440 Beyoğlu/İstanbul
