“Başka Kayda Rastlanmadı” sergisi 29 Ekim’e kadar Salt Galata’da ziyarete açık. Sergiye film, söyleşi, açık ders ve performans gibi bir dizi program eşlik ediyor.
Garanti BBVA tarafından kurulan Salt’ın Başka Kayda Rastlanmadı: Reşad Ekrem Koçu ve İstanbul Ansiklopedisi Arşivi sergisi, tarihçi ve romancı Reşad Ekrem Koçu’nun (1905-1975) G harfine kadarki 11 cildi basılan İstanbul Ansiklopedisi’nin tasarım aşamasında kalan maddelerine ışık tutuyor. Salt Galata’nın katlarına yayılan sergi, içine yerleştiği yapıyı kentsel bir odak olarak ele alıyor ve malzeme seçkisini Galata semti etrafında kurgulanan bir çerçevede sunuyor. Tarihçinin ifadesiyle, 19. yüzyıl başlarından 20. yüzyıl ortasına Galata ve yakın çevresinde yaşamış olan “ayaktakımı”nın, İstanbul’un geleneksel mahalle düzeninin dışında kalanların arşivdeki izlerini sürüyor.
29 Ekim’e kadar devam eden sergiye, Salt Galata’da gerçekleştirilecek bir dizi program eşlik ediyor. 13 Eylül Çarşamba günü saat 19.00’da müzisyenler Çağlar Fidan, Erhan Bayram ve Nikos Papageorgiou’nun gerçekleştireceği performans, Reşad Ekrem Koçu’nun ansiklopedisinde kayda geçirdiği eski devir İstanbul’unun müziğinden ilham alıyor. Kanun, kemençe ve İstanbul lavtası gibi enstrümanların kullanılacağı performans, İstanbul Ansiklopedisi’nin müzikal evrenini oluşturan şarkı notaları, müzisyenlerden gelen hâl tercümeleri, Şamram ve Peruz Hanım gibi geç Osmanlı İstanbul’unun ayaktakımı arasında meşhur olan kadın solistlerin kantoları, şehrin çalgılı kahvehanelerini kendilerine mesken edinmiş tulumbacıların müzikal zevkleri ve İstanbulluların şarkılara konu olan hikâyelerinden yola çıkıyor.
Kadir Has Üniversitesi İstanbul Çalışmaları Merkezi’nden Prof. Dr. Murat Güvenç ile mimar Yağmur Yıldırım’ın 16 Eylül Cumartesi günü saat 18.30’da gerçekleştireceği söyleşide ise İstanbul Ansiklopedisi’nin yazıldığı 1940’lı yıllardan 1970’lere kent ve kentlilerin nasıl dönüştüğü irdelenecek. Koçu’nun, İstanbul’un “muazzam kütüğü” olarak tarif ettiği ansiklopedi maddelerinden hareketle, söz konusu dönemde yaşanan yıkımlar, kente göçün yoğunlaşması, gecekondulaşma ve dönüşen kentte gündelik yaşam gibi konular değerlendirilecek.
Sergiye paralel olarak hazırlanan programlardan bir diğeri de Melankoli ve Kent açık ders serisi. Dört oturuma yayılan seride halk şairlerinin anlatılarından yıkımlarla değişen kent manzaralarına, Koçu’nun kullandığı dilden geçmişe, ayrıntılara ve şehre bağlılığına, ansiklopedinin gündeme getirdiği melankoli ve kent ilişkisi farklı yönleriyle yorumlamaya açılıyor. 26 Eylül Salı günü saat 18.30’da gerçekleştirilecek açık ders programında mimar ve editör Neslihan Şık, hem çok tanıdık hem de bir o kadar anlaşılmaz olan melankoli kavramını kent ve kayıp ile ilişkisi üzerinden ele alacak.
Beni Kimsenin Anlamadığı Bir İstanbul’da Yaşamaktan Yoruldum başlıklı gösterim programı ise 28 Eylül’den 26 Ekim’e her Perşembe Salt Beyoğlu’ndaki Açık Sinema’da gerçekleştirilecek. 1960’lar İstanbul’unda geçen beş filmlik bir seçkiden oluşan program, adını Koçu’nun İstanbul Ansiklopedisi’ne dâhil etmek üzere arşivlediği bir intihar haberi kupüründen alıntıladığı “Beni kimsenin anlamadığı bir dünyada yaşamaktan yoruldum” ifadesinden alıyor. Programda, Ertem Göreç’in Karanlıkta Uyananlar (1964), Lütfi Ömer Akad’ın Yangın Var: Eski İstanbul Kabadayıları (1960), Metin Erksan’ın Suçlular Aramızda (1964), Osman F. Seden’in Beş Şeker Kız (1964) ve Atıf Yılmaz’ın Ah Güzel İstanbul (1966) filmleri yer alıyor.
Salt’ın Kadir Has Üniversitesi iş birliğiyle yürüttüğü Reşad Ekrem Koçu ve İstanbul Ansiklopedisi Arşivi çalışmaları kapsamında hazırlanan sergi ve paralelindeki programlara ilişkin ayrıntılı bilgi için saltonline.org adresini ziyaret edebilirsiniz.
PERFORMANS
13 Eylül Çarşamba, 19.00
Salt Galata, Atölye II-III
“İstanbul Ansiklopedisi’nin Müziği”
Çağlar Fidan, Erhan Bayram ve Nikos Papageorgiou
SÖYLEŞİ
16 Eylül Cumartesi, 18.30
Salt Galata, Atölye II-III
“İstanbul Nasıl Bir İstanbul’du?”
Murat Güvenç ve Yağmur Yıldırım
AÇIK DERS
26 Eylül Salı, 18.30
Salt Galata, Kat 4
Melankoli ve Kent
“Melankoli: Kusurluluğumuzun Alışıldık Duygusu”
Neslihan Şık
GÖSTERİM
28 Eylül – 26 Ekim
Salt Beyoğlu, Açık Sinema
“Beni Kimsenin Anlamadığı Bir İstanbul’da Yaşamaktan Yoruldum”
Karanlıkta Uyananlar, Ertem Göreç, 1964
28 Eylül Perşembe, 19.00
Yangın Var: Eski İstanbul Kabadayıları, Lütfi Ömer Akad, 1960
5 Ekim Perşembe, 19.00
Suçlular Aramızda, Metin Erksan, 1964
12 Ekim Perşembe, 19.00
Beş Şeker Kız, Osman F. Seden, 1964
19 Ekim Perşembe, 19.00
Ah Güzel İstanbul, Atıf Yılmaz, 1966
26 Ekim Perşembe, 19.00
