Behruz Çinici veya tam ismiyle Veli Behruz Çinici (1932 – 18 Ekim 2011), Türk mimar. Erzurum Atatürk Üniversitesi kampüsü, ODTÜ kampüsü yapıları, TBMM Camiisi ve Kitaplık Kompleksi gerçekleştirdiği başlıca projelerindendir. Çinici, ODTÜ proje çalışmalarını mesleki denetimiyle birlikte 18 yıl sürdürdü.
Mimarlık pratiğinin yanı sıra, İTÜ Mimarlık Fakültesi‘nde Şehircilik Kürsüsü’nde asistanlık, Ankara Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi‘nde ve Eskişehir Anadolu Üniversitesi Mimarlık Fakültesi‘nde öğretim üyeliği yaptı.
Ağa Han Mimarlık Ödülü (1995) ve Sinan Mimarlık Ödülü (2004) sahibidir.
Yaşamı
1932 yılında İstanbul’da doğdu. 1949 yılında Vefa Lisesi‘ni bitirdi.[2]
İTÜ Mimarlık Fakültesi’nden 1954 yılında mezun oldu ve aynı fakültede asistan olarak göreve başladı. İTÜ’deki görevleri devam ederken ulusal ve uluslararası pek çok yarışmaya katıldı, çeşitli dereceler aldı.
Enver Tokay, Hayati Tabanlıoğlu, Ayhan Tayman ile birlikte katıldığı Atatürk Üniversitesi Kampüsü Planlama Yarışması’nda birincilik kazandı.[3] Ardından 1957 Ankara Petrol Ofisi Yönetim Binası yarışmasında (Ayhan Tayman ile), 1958 DSİ genel müdürlük yapısı yarışmasında (Enver Tokay, Teoman Doruk ile) ve 1959 Eminönü çarşı kompleksi yarışmalarında da birincilik kazandı. Bu projeleri, DSİ binası hariç, uygulanmıştır.
1960’ta Altuğ Çinici’yle birlikte çalışmaya başladı. 1961’de öğrencisi ve eşi Altuğ Çinici ile birlikte ODTÜ Kampüsü yarışmasını kazanmalarının[4] ardından 1962’de atölyesini Ankara’ya taşıdı. Bu tarihten sonra 1980’e değin ağırlıklı olarak ODTÜ yapılarını gerçekleştirdi. Ankara’da ülkenin ilk fen lisesinin projeleme ve uygulamasını da yaptı.
1966 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi yerleşkesi yarışmasında birinci oldu. Aynı yıl Hindistan Cumhurbaşkanlığı tarafından davet edilerek gittiği Hindistan’da ve İran’da konferanslar verdi.[5] . 1972 -1974 yılları arasın da Turizm Bakanlığı danışmanlığında bulunan mimar 1977 yılında TBMM Vakfı Sanatçı Üyeliği’ne seçildi.[5]
1970’li yıllarda Orta Anadolu’da toplu konutlar tasarladı ve uygulattı. Çorum’daki 3000 konutluk “Binevler” projesi bekârlar ve çocuksuz aileler için özel tasarlanmış birimleriyle bu dönemdeki çalışmalarının bir örneğidir.[2]
1980’li yıllarda ise TBMM kampüsü için Halkla İlişkiler Binası, Milletvekilleri Sitesi, TBMM Camiisi ve Kitaplık Kompleksi gibi yapılar planladı, uygulamalarını yönetti. 1995 yılında, TBMM Camisi’nde gösterdiği, cami mimarisine getirilen cesur ve yenilikçi yaklaşımları dolayısıyla, oğlu Can Çinici ile birlikte Uluslararası Ağa Han Mimarlık Ödülü’nü aldı.[5]
1981 yılında Fransız Mimarlar Odası tarafından Sir Robert Matthew ödülüne, aynı yıl ODTÜ’den Pritzker ve ülke içinde ise Atatürk ödüllerine aday gösterildi.
1993 yılında T.C. Başbakanlık Şehircilik Mimarlık Başdanışmanlığı’na atandı. Devlet tarafından Büyükelçilik unvanı verildi. Resmi görev süresi Edirne, Isparta, İzmir, Şanlıurfa’dan Kazakistan’a kadar çeşitli planlama ve restorasyon çalışmaları yaptı.
2004 yılında Mimarlar Odası tarafından Mimar Sinan anısına düzenlenen IX. Ulusal Mimarlık Sergisi ve Ödülleri’nde Meslek yaşamı boyunca ürettiği proje ve yapılar nedeniyle Büyük Ödül’e (Sinan Ödülü)’ layık görüldü.[1]
Çinici’nin planladığı ve inşa edilen projeler arasında, Burhaniye AR-TUR, Bodrum ve Güllük Tatil Köyleri, Ankara’da İran İlkokulu, İstanbul’da Soyak, Mercan ve Platin konutları bulunur.[5]
18 Ekim 2011 tarihinde vefat etti.
Ödülleri
- 1984: Sedat Simavi Mimarlık ve Kent Düzenleme Ödülü
- 1986: TC İş Bankası’nın Kent ve Mimarlık Ödülü
- 1991: Türkiye Prefabrik Birliği Ödülü
- 1995: Ağa Han Mimarlık Ödülü (Oğlu Can Çinici ile beraber)
- 2004: IX. Ulusal Mimarlık Sergisi Büyük Ödülü (Sinan Ödülü)
Kaynaklar
- “IX. Ulusal Mimarlık Sergisi ve Ödülleri 2004”. http://mimarist.org. Mimarist.org sitesi, 12 Nisan 2004. 17 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2016. |website= dış bağlantı (yardım)
- “Mimar Portreleri: Behruz Çinici”. http://www.mimdap.org. Mimdap.org 30 Haziran 2014. 17 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2016. |website= dış bağlantı (yardım)
- “Behruz Çinici”. arkiv.com.tr sitesi. 17 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2016.
- 22 Ekim 2011 tarihli soL haberi 22 Ekim 2011 tarihinde erişilmiştir
- “Behruz Çinici”. http://www.mimarlikmuzesi.org. Mimarlikmuzesi.org. 17 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2016.
