İrlandalı yazar James Joyce’un baş yapıtı “Ulysses”in yayımlanışının 100. yılı Avrupa’nın on sekiz şehrini kapsayan “Ulysses: European Odyssey 2022-2024” projesiyle kutlanıyor. İstanbul da bu şehirlerden biri. “İstanbul’un Ulysses’i” üst başlığıyla düzenlenen etkinlikler, “Ulysses” romanını Nevzat Erkmen’in çevirisiyle Türkçe’ye ilk kazandıran yayınevinin Yapı Kredi Yayınları olması dolayısıyla Yapı Kredi Kültür Sanat’ta başlıyor. İlk program, 5-6 Haziran günlerinde düzenlenecek olan “Bir Arada Olabilmek Mümkün mü?” başlıklı konuşmalar dizisi. 8 ve 10 Haziran’da ise “İstanbul’un Ulysses’i” kapsamında Yapı Kredi Kültür Sanat’ta ücretsiz film gösterimleri, 10 Haziran’da ise performans ve çocuk atölyeleri düzenlenecek.
”ULYSSES European Odyssey” projesi, romanın on sekiz bölümden oluşmasından esinlenilerek Atina, Paris, Budapeşte, Berlin, Kopenhag, İstanbul ve Dublin’in de aralarında yer aldığı on sekiz şehirde gerçekleştiriliyor. Bu on sekiz şehirdeki proje ortaklarıyla hayata geçirilen ”ULYSSES European Odyssey” tasarlanırken, her şehrin kendi güncel meselelerine odaklanılarak bugünün Avrupa haritasını keşfetmek amaçlandı ve bu amaçla her bir şehre romandan bir bölüm ve bu bölümle ilintili bir tema atandı. İstanbul’a “Gezen Kayalar” başlıklı 10. bölüm ve “bir arada var olmak (co-existence)” teması verildi. Tema, coğrafi, demografik, sosyolojik ve siyasi açılardan kentin kişiliğiyle ve dolayısıyla kentle ilgili güncel tartışmalarla son derece uyumlu.
“Bir arada olabilmek mümkün mü?” – Konuşmalar Dizisi
5 Haziran Pazartesi saat 18:30’da “İstanbul’un Ulysses”i projesinin İstanbul ayağının genel koordinatörlüğünü yapan Gülen Güler’in projeyi anlatacağı konuşmayla açılacak programda Ulysses’in çevirmenlerinden Fuat Sevimay, Joyce’un metninde “bir aradalık” kavramının izini sürecek ve Joyce-İstanbul-bir aradalık üçlüsünün ilişkisi üzerinde duracak. Araştırmacı-yazar Bekir Ağırdır, İstanbul’un bir metropol olarak bir aradalıkla ilişkisini tartışacak. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nden Begüm Özden Fırat, Çisel Karacebe ve Suzy Levy akuzmatik (ses-geçirgen) mekânlara odaklanarak, evlerimizde kapandığımız pandemi sürecinin bizi ne tür işitsel bağlar kurmaya zorladığına ve buna nasıl karşılık verdiğimize ilişkin örnekler sunacaklar. Konuşmaların 6 Haziran Salı günü düzenlenecek ikinci oturumunda sosyolog Besim Dellaloğlu Türkiye’de siyasal ve toplumsal hayatın bir arada var olabilme şekline ve mücadelesine değinecek. Psikanalist Talat Parman’ın çıkış noktası, Freud’un dürtüleri birbirine zıt hareket eden ancak bir arada da bulunmaları gereken öğeler olarak tanımlaması. Yazar B. Nihan Eren ise kendi eserlerinde yer alan aileyi, çelişkileri bitmek bilmeyen bir uzlaşmazlıklar zeminine dönüşen zorunlu “bir aradalık” olarak ele alacak. İki günlük etkinliğin son konuşmacısı mimar ve öğretim görevlisi Yağmur Yıldırım, feminist pratiklerin İstanbul’da ve İstiklal Caddesi’nde meydana çıkardığı bir aradalık biçimlerine değinecek.
“Gün Batımı Melodrama” – Performans
10 Haziran 2023 Cumartesi günü koreografisini performans sanatçısı Melih Kıraç’ın yaptığı “Gün Batımı Melodrama” adlı gösteri gün boyunca belli aralıklarda üç kez Yapı Kredi Kültür Sanat binasının girişinde sahnelenecek. Kıraç’ın Joyce’un başyapıtı Ulysses’te yer alan ve İstanbul Boğazı’na atfedilen çarpışan kayalardan esinlenerek hazırladığı gösteri, seyircileri “doğadaki ortak yaşam biçimleri insan temasının ve dokunmanın ilhamı olabilir mi?” sorusuna yanıt aramaya davet ediyor. Bir arada var olmak (ya da olamamak) kavramının çok çeşitli türlerine ve boyutlarına mekân teşkil eden İstiklal Caddesi’nde yer alan Yapı Kredi Kültür Sanat binasının girişinde 13:00, 15:00 ve 17:00 saatlerinde izleyiciyle buluşacak.
“Dostluktan Konuşalım” – Çocuklar İçin Okuma ve Felsefe Atölyeleri
Yapı Kredi Kültür Sanat İstanbul’un Ulysses’i projesi çerçevesinde çocuklar için okuma ve felsefe atölyeleri düzenleniyor. “Dostluktan Konuşalım” başlığını taşıyan ve “çocuklar için felsefe (P4C)” yönteminin kullanılacağı atölyeler Loca’da yapılacak. Kolaylaştırıcılığını Çisel Karacebe’nin üstlendiği atölyelerin ilki saat 11.00-12:00 arasında 6-9 yaş grubuna yönelik gerçekleşecek. YKY Doğan Kardeş dizisinden çıkan Monika Filipina imzalı “Fil Müziği” adlı kitabın ele alınacağı atölyede farklı seslerin nasıl olup da bir orkestrada bir araya gelerek uyumlu seslere dönüştüğü tartışılacak. 14:00-15:00 arasındaki ikinci atölye 10-13 yaş grubuna yönelik. Nergis Seli’nin YKY’den çıkan “Lili’nin Şapkası” adlı kitabından yola çıkılarak hazırlanan atölyede gizemli şapkanın altında doğan bir dostluğun öyküsü irdelenecek. Atölyelere katılım 20 kişiyle sınırlıdır. Katılım için rezervasyon gereklidir. Rezervasyon ykykultur.com.tr/etkinlikler adresinden yapılabilir.
Film Gösterimleri
İstanbul’un Ulysses’i etkinliklerinin Yapı Kredi Kültür Sanat’ta gerçekleşecek programında bir arada yaşamak, barınma hakkı, ayrımcılık ve adalet temalı iki film gösterilecek. 8 Haziran 2023 Perşembe günü saat 18:30’da Loca’da gösterilecek olan “Taşkafa: Bir Sokak Hikâyesi” adlı belgesel, yönetmen Andrea Luka Zimmerman’ın imzasını taşıyor. İstanbul sokaklarındaki kedi ve köpeklerin insanlarla olan iletişimini konu alan film, insanlarla sokak hayvanlarının bir arada var olma hakkına odaklanıyor. Belgesel, John Berger’in metinlerine ve sesine yer veriyor. Gösterimin sonunda, yapımcı Gülen Güler film üzerine izleyicilerle sohbet edecek. “9/8fight41: hepimiz için 9/8’lik bir dövüş” filmi Sinti-Roma kökenli boksör Johann Rukeli Trollmann’ın (1907-1944) hikâyesinden yola çıkıyor ve yönetmen Gizem Aksu’nun Rukeli’ye duyduğu yakınlık etrafında şekilleniyor. Nazi Almanyasında çingene dansçısı gibi boks yaptığı gerekçesiyle ayrımcılığa uğrayan Rukeli’nin son maçında yaptığı adalet dövüşünden ilhamla yönetmen Aksu ve üç dansçı aktivist kendi adalet dövüşlerini sergiliyorlar. Film 10 Haziran Cumartesi günü 16:00 ve 18:00 saatlerinde Loca’da izlenebilir.
**Etkinlikler ücretsiz ve herkese açıktır.
