SANATORIUM, 5 Kasım 2021 – 12 Aralık 2021 tarihleri arasında Mehmet Dere’nin “Gönül Yakınlıkları” adlı kişisel sergisine ev sahipliği yapıyor.
Sergi, başlığını Johann Wolfgang von Goethe’nin 1809’da yayımlanan üçüncü romanı olan ve İngilizcesi Elective Affinities, Almancası Die Wahlverwandtschaften olarak geçen, Türkçeye Sadi Irmak tarafından Gönül Yakınlıkları olarak tercüme edilmiş olan kitaptan almaktadır. Serginin başlığı, bir zamanlar kimyasal türlerin eğilimini tanımlamak için kullanılan bilimsel bir terime gönderme yapıyor. Gönül Yakınlıkları, bir roman olmasının dışında Dere’nin sanatsal yaklaşımına ilham veren bir metafor olarak işliyor. Gönül Yakınlıkları; bir yandan kendi dünyasını yaratmak suretiyle verilmiş gerçeği olumsuzlarken, diğer yandan kendi anlamını olumsuzladığı gerçekliği dönüştüren eserlerin doğasına dair, bir ilişki biçimine referans ediyor.
Gönül Yakınlıkları başlıklı sergi aynı zamanda sanatçının kendi üzerine düşünme pratiği anlamında bir monografik kayıt olarak kitap ve işlerinden oluşan çok katmanlı bir sergi projesi olarak da ortaya çıkıyor. Sanatçının kendi yazdığı monografisi sanatçının kültürel sermaye olarak üretimlerini bir değer, bütüncül bir okuma gayreti anlamında, kendi üzerine düşünen bir metin olarak ortaya koyuyor. Dere’nin monografisi, Türkiye’deki sanat tarihi yazımı alanında, sanatçının bir sanat tarihçisi kimliğiyle kendini ortaya koyması ve kendini bir metin olarak konumlandırması bakımından farklı bir boyut taşımaktadır.
Dere’nin erken dönem çalışmaları Türkiye’nin sosyo-politik tarihi / çok kültürlülüğü, kimlik, aidiyet ve kültürel demokratikleşme anlamında çok sesliliğin oluşması / korunması geliştirilmesi konularını merkeze alan politik bir alanda yoğunlaşırken, son dönem çalışmaları ise iç gerçeklikten beslenen şiirsel, lirik, soyut bir çizgi gösteriyor. Bu anlamda Gönül Yakınlıkları metaforu, sanatçının birleştirmeye çalıştığı uzlaşmaz zıtlıklara gönderme yapmakla beraber, üretim pratiğindeki sorunsalların iç içeliğine ve kopmaz bölünmezliğine işaret ediyor. Sanatçının eserlerinde kurduğu kavramsal ikilikler diyalektik bir zıtlık olarak değil bir çeşit “gönül yakınlığı” ile bir arada bulunuyor.
Mehmet Dere Hakkında
Mehmet Dere, 1979 yılında İzmir’de doğdu. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Resim Bölümü’nden mezun oldu. Aynı fakültede yüksek lisansını yapan sanatçı, Sakarya Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Resim ASD bölümünde sanatta yeterliliğini tamamlamıştır. Sanatçı çalışmalarında her şeyin her şey ile temas ettiği çok katmanlı bir alanda var olmaktadır. Dere işlerinde kendi ifadesiyle “görünmez hikâyeleri” toplamayı sever. Dere için bir bütün genellikle küçük parçalardan oluşan bir zamanda yolculuktur. Sanatçı gerçeklikle olan hesaplaşmasında ve gerçekliği üretme noktasında bu yönüyle işlerini sürekli besler. Toplumsal adaletsizlik, direnme ve hayatta kalma politikaları; Sanatçıya ait dışarıdan bir gözlemin eseri olarak değil, yakın mesafeden yaşam pratiğinin tam içerisinden bir bakışın eseri olarak işlerin atmosferini oluşturur. Bütün bu olan bitene karşı geliştirilen refleksif dirençten kaynaklanan bu yapı kimi zaman trajikomik kimi zaman da sabır ve acı ilişkisi üzerine odaklanılarak kesintisizce, ibadet eder gibi tekrar tekrar işlenir ve izleyiciye sunulur. Türkiye’nin kültür tarihi üzerinden hareketle bellek, birey ve toplumsal kimlik araştırmaları üzerine yoğunlaşır iken son dönem çalışmaları iç gerçeklikten beslenen şiirsel lirizme doğru soyut bir çizgi göstermektedir.
Dere İzmir’de bulunan 49A adlı güncel sanat inisiyatif mekânının aynı zamanda kurucusudur. Bu mekan güncel sanatın; gündelik hayatın ritminde var olabileceği, kendini dünyaya açabileceği, çevresiyle bütünleşebileceği alanların arayışından yola çıkarak oluşturulmuştur. Görünür ve sürdürülebilir bir somut alanın inşası olan 49A bu noktadan üretim olasılıklarını, ulaşılabilirliği ve diğer insanların projelerini bir oyun alanı içinde misafir etmeyi amaçlamaktadır. İlk kişisel sergilerini burada açan sanatçı aynı zamanda İzmir’de bulunan K2 Güncel Sanat Merkezi’nin eski üyelerindendir ve merkezin birçok karma sergisinde yer almıştır. Ayrıca 2010 yılında; Halil Altındere küratörlüğünde Tütün Deposu’nda “Fikirler Suça Dönüşünce”, İzmir’de gerçekleşen “Port İzmir 2, Sessizlik_Fırtına, Uluslararası Çağdaş Sanat Trienali”, 2008 yılında Rotterdam’da Ong Keng Sen küratörlüğünde ve Avrupa Kültür Fonu sponsorluğunda “I am Here, The Time is Now” sergilerinde yer almıştır. “27. Günümüz Sanatçıları Sergisi”, Akbank Sanat Beyoğlu’nda özel ödüle layık görülmüştür. 2007 yılında 10. İstanbul Bienali Santral İstanbul’da gerçekleşen özel projede yer almıştır. Türkiye kültür tarihi üzerinden hareketle yerel ve toplumsal bellek araştırmalarına odaklanılan bir dizi ironik ve sözünü esirgemeyen kurgudan oluşturulmuş olan “Ne Gülüyorsun? Bu senin hikayen.” adlı sergi sanatçının ilk kapsamlı kişisel sergisidir. Dere, sanatçı kimliğinin dışında İstanbul Ayvansaray Üniversitesi Plato MYO Grafik Tasarım Programında Dr. Öğretim Üyesi olarak akademik çalışmalarına devam etmektedir.
