Türkiye’nin sanayileşme tarihinin en önemli yapılarından Sümerbank Deri ve Kundura Fabrikası’nın üretim tarihine başka bir perspektiften bakmaya davet eden “Kundura’nın Hafızası: Bir Fabrikaya Sığan Dünya” adlı sergi, Cuma günü (18 Haziran) Beykoz Kundura’da açılıyor.
Şubat ayında kurulan Kundura Hafıza Kültürel Mirası Koruma Derneği’nin ilk çalışması da olacak sergi, fotoğraflar, fabrikadan kalan makineler, belgeler, eski çalışanlar ve ailelerinin bağışladığı birçok nesnenin yanı sıra, 2015’ten beri sürdürülen sözlü tarih görüşmelerini de paylaşacak. 600’e yakın görsel ve yazılı belgeden oluşacak “Kundura’nın Hafızası: Bir Fabrikaya Sığan Dünya” sergisi, beykozkundura.com adresinden randevu alınarak Beykoz Kundura’da ücretsiz gezilebilecek.
Yerel bilgeliğin peşinde
Yaklaşık 3000 işçi, memur ve ailesinin ‘birbirine bağlı olma’ halinden ilhâm alınarak hazırlanan sergi, gündelik hayat ile üretim faaliyetinin iç içe geçtiği fabrikada yaşananları seçili arşiv materyalleri ve sözlü tarih anlatılarıyla yeniden canlandıracak. 1999 yılına kadar faaliyet göstermiş bir üretim tesisi olmasının ötesinde, fabrikayı çoklu bağların kurulduğu bir karşılaşma alanı olarak inceleyecek sergi, döneme ait bilginin çeşitlenmesini, yerel bilgeliğin paylaşılarak gelecek modeller ve işbirliklerinin üretilmesini amaçlıyor.
Sümerbank ve Beykoz’da hayat iç içe
Anlatılarından beslenerek fabrika çalışanlarına ses verecek olan “Kundura’nın Hafızası: Bir Fabrikaya Sığan Dünya”, ülkenin en önemli endüstrileşme yapılarından biri olduğu kadar, şehrin ve Beykoz semtinin sosyokültürel ve ekonomik yapısının gelişmesinde de önemli bir rol oynayan fabrikayı kreş, kantin, sinema, sağlık ocağı, kütüphane gibi birimlerinin çalışanlar için nasıl bir yaşam alanına dönüştüğünün etkileyici bir panoramasını da yaratacak. Hafta sonları fabrikanın iskelesinden vapura binip ‘şehre inen’ işçiler, dört gözle akşam paydos düdüğü ile işçilerin alışverişe çıkmasını bekleyen esnaf, sinemayla ilk kez Kundura’nın gösterim salonuna dönüşen yemekhanesinde tanışan mahalle sakinleri, her Cumartesi ‘amcaların’, ‘dayıların’ fabrikadan getirdiği kumanya helva ve Ayşegül kitaplarını bekleyen çocuklar, sendikanın Çayır’da organize ettiği meşhur toplu sünnet töreninde sabahın ilk ışıklarına dek dönemin yıldız isimlerini dinleyen Beykozluların anlatıları, fabrika ile semt arasındaki çok katmanlı ilişkileri de görünür kılacak.
Marangozhane’de karşılayacak
“Kundura’nın Hafızası: Bir Fabrikaya Sığan Dünya” ziyaretçilerini, 1800’lü yıllarda inşa edildiği bilinen ve Sümerbank ayakkabılarının şekillerini uzun süre koruması için içlerine yerleştirilen ahşap kalıpların üretildiği Marangozhane binasında karşılayacak. 18 Haziran Cuma günü açılacak ve 1 Temmuz’a dek Sümerbank emektarlarını ve ailelelerini ağırlarken, bu tarihten itibaren de beykozkundura.com adresinden randevu alınarak kademeli randevu sistemiyle Beykoz Kundura’da ücretsiz gezilebilecek. Sergi, güncellenerek kalıcı olarak devam edecek.
Kundura Hafıza Derneği’nin ilk çalışması da olan “Kundura’nın Hafızası: Bir Fabrikaya Sığan Dünya” sergisinin küratörlüğünü Seda Yıldız yaparken, tasarımını Future Anecdotes İstanbul (FAI), üretim ve uygulamasını da BARN Architects üstlendi.
Araştırmacılara ve sanatçılara destek programları
2015’te başlayan ve sözlü tarih anlatılarının yanı sıra yaptığı araştırmalarla genişleyen Kundura Hafıza Arşivi’nin yaratıcıları tarafından Şubat ayında kurulan Kundura Hafıza Kültürel Mirası Koruma Derneği; Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet’i kapsayan zengin bir geçmişe sahip bu kültür mirasının korunmasına yönelik, farklı disiplin ve yöntemleri kullanarak yaratıcı alanlar açmayı amaçlıyor. Sergi, atölye ve yayın çalışmaları için zengin bir kaynak oluşturan dernek, araştırmacılara ve sanatçılara yönelik destek programları da sunacak. Beykoz Kundura’nın tarihiyle daha dinamik bir ilişki kurabilmeyi ve bu miras alanının kültürel ve sosyal hayatını yeniden zenginleştirmeye yönelik çalışmalar yapmayı hedefleyen Kundura Hafıza, 200’e yakın söyleşi, 1000’e yakın fotoğraf ve yüzlerce belge, ambalaj kâğıdı, gazete kupüründen oluşan arşivini de güncelleyerek geliştirmeye devam edecek. Kundura Hafıza Kültürel Mirası Koruma Derneği, 23-25 Haziran 2021 tarihlerinde de, beşincisi yapılacak Heritage İstanbul’a katılacak ve burada kültürel miras meraklılarıyla buluşacak.
Ayrıntılı bilgi için: beykozkundura.com/kundura-hafiza
Açılış: 18 Haziran 2021, Cuma
Saat: 14:00-18:00
Yer: Beykoz Kundura
Yalıköy, Süreyya İlmen Cd. No:1, 34820 Beykoz/İstanbul
Randevu: beykozkundura.com
