Prof. Dr. Tankut Öktem (1940, Konya – 5 Aralık 2007, İstanbul), Türk heykeltıraş. Anıtsal heykelleri ile tanınan sanatçının en tanınmış eserleri arasında Ankara Kara Harp Okulu‘nda üzerinde 700 figürün bulunduğu Harbiyeli Şehitler Anıtı, Manisa‘daki 63 metre yüksekliği ile dünyanın en yüksek anıtları arasında yer alan Kuva-i Milliye Anıtı yer alır.
Türkiye‘deki pek çok il meydanındaki Cumhuriyet Anıtları, Tankut Öktem‘in eserindir. 1999 yılında “Devlet Sanatçısı” unvanını almıştır.
Yaşamı
1940 yılında Konya’da doğdu. Çocukluğu Edirne ve Muş‘ta geçti. Veteriner olan babasının onu sanata teşvik etmesiyle 2 yaşında resim yapmaya, 3 yaşında heykele başladı. İlk ve orta öğrenimini Edirne‘de tamamladı ve Orta kısmını bitirdiği Edirne Lisesi‘nde öğrenimine devam etti. Ailesiyle beraber İstanbul’a yerleşerek Lise öğrenimini İstanbul’da tamamladı. Lise son sınıfa geçtiği sene Devlet Güzel Sanatlar Yüksek Okulu‘nun Seramik bölümüne kayıt yaptırdı. Hocası heykeltıraş Hakkı Karayiğitoğlu‘nun etkisi ile heykeltıraşlığa yöneldi. Bu okulun 3. sınıfında iken Dünya Genç Heykeltıraşlar Yarışması‘nda birincilik ödülü aldı. 1962 yılında Almanya’da Porzellanfabrik Schönwald’de stajlarını tamamladı. 1965 yılında bitirdiği İstanbul Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu (İDTGSYO) seramik bölümüne bir yıl sonra asistan seçildi ve 1970 yılında öğretim üyeliğine geçti.
1974-1975 yılları arasında seramik bölüm başkanlığı, 1980-1982 yılları arasında İstanbul Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu Müdürlüğü yaptı. 1983-1985 yılları arasında Tatbiki Güzel Sanatların Marmara Üniversitesi oluşundan sonra heykel bölümünü kurdu ve ilk başkanı oldu. 1986’dan bu yana profesör olarak öğretim üyeliğini sürdüren Prof. Dr. Tankut ÖKTEM, 1993-1996 yılları arasında seramik-cam bölümü başkanlığını, 1999’a kadar fakülte senatörlüğünü ve YÖK Sanat Milli Komitesi Marmara Üniversitesi Temsilciliğini yapmıştır. Pek çok eseri ve ödülü bulunan Prof. ÖKTEM 1999 yılında devlet sanatçısı seçilmiştir.
1973 yılına kadar modern heykeller yapan, yetmişli yıllarda para kazanmak amacıyla figüratif çalışmalara başlayan sanatçı, 1973 yılından itibaren çok figürlü anıtlar yapmaya yöneldi. Anıtlarında Türkiye Cumhuriyeti‘nin kuruluşu, Milli Mücadele yıllarını konu edinmiştir. Çok sayıda Atatürk anıtı yapan Öktem, eserlerinde Atatürk‘ü bir kaidenin üzerinde yalnız göstermektense yarattığı toplumla göstermeyi tercih etmiştir.
5 Aralık 2007’de İstanbul’da geçirdiği trafik kazasında hayata veda etti.
Tankut Öktem, kostüm tasarımcısı ve manken Oylum Öktem Işözen‘in babasıdır. Bursa’nın Gemlik İlçesi‘ne bağlı Küçük Kumla Beldesi‘ndeki atölyesinde çalışmalarını sürdürmekteydi. Tankut Öktem, yine kendisi gibi bir trafik kazasında ölen Rock müzik sanatçısı ve dizi yıldızı Barış Akarsu‘nun heykelini yapmaktaydı. Bu heykel, Amasra halkının sembolü olan Barış Akarsu‘nun elinde gitarla boydan boya şekli olacaktı.
Bazı eserleri
- Atatürk ve Harbiyeli Anıtı. Ankara’da Harp Okulu önündeki anıttır. 1981-1988 yılları arasında yapılmıştır. 6 metre genişliğinde, 24 metre yüksekliğindedir. Yapıldığı dönemde Türkiye’nin en büyük, dünyanın 5. büyük anıtı olmuştur. Times dergisine kapak olmuş bir yapıttır.
- Harbiyeli Şehitler Anıtı. Ankara’da, Kara Harp Okulu Şehitliği’nde yer alır. 1995-1997 yılları arasında yapılmıştır. Kara Harp Okulu’ndan mezun şehit subayların anısına dikilmiştir.
- Kuvay-ı Milliye ve Atatürk Anıtı. Manisa’da yer alır. Manisa Valiliği tarafından yaptırılmıştır. Türkiye’nin en büyük, dünyanın 3. büyük anıtıdır (Sıralamadaki yeri, Rio’daki İsa heykeli ve New York’taki Özgürlük Anıtı’ndan sonradır). 3 yılda tamamlanan heykel 65 metre yüksekliğinde bir kaide üzerindedir. Atatürk’ün 7 metreden yapılan yüzü ile ellerinde zeytin dalı tutan biri zeybek kıyafetli, diğeri çağdaş Türk kadınını temsil eden iki genç var. Uzaktan bakıldığında fonda Türk bayrağı görülür.
- Amasya Tamimi Anıtı. 1981 yılında yaptırıldı. Atatürk’ün sağında ve solunda Vaiz Abdurrahman Kamil Efendi ile Müftü Hacı Hafız Efendi yer alır.
- Zonguldak Maden İşçileri Anıtı. Zonguldak şehir merkezinde yer alır. 1986 yılında Genel Maden İşçileri Sendikası tarafından yaptırılmıştır.
- Kastamonu Türk Kadınları Anıtı. Kastamonu Cumhuriyet Meydanı’nda yer alır. 1990 yılında yaptırılmıştır. Cumhuriyetin kuruluşundaki mücadeleyi tanımlayan heykel grubu ile Kurtuluş Savaşı sırasında Kastamonulu kadınların İnebolu’dan Ankara’ya kağnılarla silah ve malzeme taşımalarını simgeleyen anıt bulunmaktadır.
- Balkan Savaşı Anıtı. 2005 yılında Tekirdağ’ın Çorlu ilçesine dikilmiştir. 4 metre yüksekliğinde 24 metre genişliğindeki anıt Türk ulusunun Başkan Savaşı sırasında ve sonrasında yaşadıklarını anlatan 5 bloktan oluşur.
- Magosa Büyük Özgürlük Anıtı. Kıbrıs’ın Gazimagosa şehrinin girişinde yer alır. 1980 yılında tamamlanmıştır. En üstte Atatürk başı yer alır. Rauf Denktaş, Dr. Fazıl Küçük ve Barış Harekatı sırasında hayatını kaybeden askerleri simgeleyen bir anıttır.
- Atatürk – İnönü – Fevzi Çakmak Anıtı. Dumlupınar’da Kurtuluş Savaşı Şehitliği’nde yer alır.
- Nazım Hikmet Heykeli. İzmir Kültürpark’a dikilmiş bronz heykeldir. 2002 yılında yaptırılmıştır. Kaidesiyle birlikte 6,5 metre yüksekliğindeki bronz heykel, şairi ünlü paltosuyla yürürken tasvir eder.
- Uğur Mumcu Anıtı. İstanbul’un Şişli ilçesinde yer alır. 1996 yılında Cumhuriyetçi Halk partisi, Şişli İlçe başkanlığı ve dönemin Beşiktaş Belediye Başkanı tarafından yaptırılmıştır. Tasarımı Mimar Erhan İşözen’e aittir. Üç yüzlü kaide üzerinde üç yöne bakan bronz Uğur Mumcu’nun bir yüzünde karakteristik şapkalı büstü diğer yüzünde ise Uğur Mumcu’nun değişik portre büstleri vardır.
- Yaralı Asker Anıtı. Çanakkale Şehitliği’nde yer alır.
- Piyade Atatürk Anıtı. İstanbul’un Tuzla ilçesindeki Piyade Okulu’nda yer alır. Kasım 2006’da açılışı yapılmıştır.
- Kırkpınar Heykeli. Edirne Belediyesi’nin 1973 yılında açtığı yarışmada birincilik kazanan ve dört pehlivanın güç gösterisini anlatan heykel Edirne Bedesten Çarşısının önünde bulunan parkta sergilenmektedir.
- Denizkızı Heykeli. Muğla’nın Gökova ilçesinde Okluk Koyu’nda yer alır. Gezgin Sadun Boro tarafından yaptırılmıştır.
- Kangal Köpeği Heykeli. 2004 yılında Sivas’ın Kangal ilçesi girişine dikilmiştir.
- Atatürk heykeli (Bodrum). Bodrum Belediyesi tarafından yaptırılan ve 23 Nisan 2007’de açılışı gerçekleşen heykelde şaha kalkmış bir at üzerinde zeytin dalı tutan Atatürk tasvir edilir.
- Sevgi Anıtı (Seul). Seul kentinde Kore Açık Hava Kültür Merkezi önünde bulunur. 1988 yılında Seul Olimpiyatları sırasında düzenlenen sanat olimpiyatına sırasında yapılmış ve başarılı bulunarak şehre dikilmiştir. Öktem bu eseri ile para ödülü ve devlet şeref madalyası aldığı gibi Kore’de vatandaşlık statüsü kazanmıştır.
- Barış Akarsu Heykeli. 29 Haziran 2008 tarihinde Bartın Amasra’da Barış Akarsu anısına dikilmiştir.
- Atatürk ve Gençler Heykeli. 12 Eylül 2008 tarihinde İstanbul’daki E.C.A. Elginkan Anadolu Lisesi bahçesine dikilmiştir.
