Hamamın içinde gerçekleşen Kalıntıların Şifası (Healing Ruins) sergisiyle, ziyaretçiler bu tarihi yapıyı ücretsiz olarak gezme ve hamamın her bir bölümünü sanatla deneyimleme fırsatı buluyor.
Osmanlı Donanması’nın Kaptan-ı Deryası Barbaros Hayreddin Paşa tarafından yaptırılan ve 1530-1540 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu kültürel ihtişamının zirvesindeyken Mimar Sinan tarafından inşa edilen Zeyrek Çinili Hamam, özgün mimarisine ve tarihi dokusuna sadık kalınarak özenle restore edildi. Restorasyon çalışmaları sırasında iki asırdan fazla bir süredir sıva altında kalmış olan 18. ve 19. yüzyıl duvar resimleri de dahil olmak üzere hamamın birbirinden etkileyici gizli hazineleri gün yüzüne çıkarıldı.
Zeyrek Çinili Hamam, hamamların geçmişteki sosyal işlevlerini ve toplumu bir araya getirme fonksiyonlarını günümüz bakış açısıyla ele almayı ve geleneksel hamam kültürünü yaşatmayı hedefliyor. Bu nedenle hamamlar ısıtılmadan hemen önce, tarihi hamamın iç bölümleri ve Bizans sarnıçlarında gerçekleşen güncel sanat sergisi Kalıntıların Şifası (Healing Ruins) ile bu birleştirici işlevi sürdürmeyi planlıyor. 5 Kasım 2023’e kadar devam edecek olan sergi, mekanın hamam olarak kullanımından önce tarihi yapıyı son kez ve ücretsiz deneyimleme şansı sunuyor. Üstelik, sergi vesilesiyle ziyaretçiler, hamamın her bir bölümünü keşfetme ve mimari detayları inceleme fırsatı bulacak. Zeyrek Çinili Hamam’da kültür-sanat etkinlikleri Bizans sarnıçlarında ve Zeyrek Çinili Hamam Müzesi ile bahçesinde, hamam ısıtıldıktan sonra da devam edecek.
Küratörlüğünü Anlam de Coster‘in üstlendiği Healing Ruins (Kalıntıların Şifası) sergisi, hamamın özenli bir arkeolojik bir kazıya dönüşen 13 yıllık restorasyon sürecinden ilham alıyor. Türkiye ve yurtdışından 22 sanatçıya yer veren ve mekâna özgü yeni yapıtlar da içeren sergi, tarihi kalıntıların keşfi ve onarımı sırasında açığa çıkan katmanların, bizi bireysel ve toplumsal düzeyde dönüştürebilme olasılıklarını araştırıyor.
Sergiye katılan sanatçılardan Francesco Albano, Adrian Geller, Alice Guittard, Başak Günak, Maryam Hoseini, Ahmet Doğu İpek, Lara Ögel, Zoë Paul, Daniel Silver, Panos Tsagaris, Ezgi Türksoy ve Elif Uras hamamın tarihine, mitolojisine ve mimarisine yanıt veren, mekâna özgü yeni işler üretti. Sergide ayrıca Erol Akyavaş, Mehtap Baydu, Hera Büyüktaşcıyan, Dorothy Cross, Candeğer Furtun, Cecilia Granara, Renée Levi, Maude Maris, Ayça Telgeren ve Marion Verboom’un yapıtları da yer alıyor.
Bireysel ve kolektif bellek kalıntılarını gün yüzüne çıkaran sanatçılar, psikanalizden simyaya uzanan pek çok referansla Zeyrek Çinili Hamam’ı zihinsel kazı alanlarına dönüştürüyorlar. Zaman içerisinde kaybolan ve unutulan efsaneler, fısıltılar, yankılar, şiirler, tenler, ritüeller, çiniler, devşirme malzemeler, mimari öğeler, semboller, sırlar, aşklar, kutlamalar, sohbetler, acılar, umutlar ve hayaletler bu sergide heykeller, resimler, çizimler, fotoğraflar ve yerleştirmelere konu oluyor.
ZEYREK ÇİNİLİ HAMAM MÜZESİ İLE TARİHE YOLCULUK
Hamamla eş zamanlı olarak açılan Zeyrek Çinili Hamam Müzesi ziyaretçilerini Roma, Bizans ve Osmanlı dönemini kapsayan tarihi bir yolculuğa davet ediyor.
Ziyaretçiler, dijital etkileşimli deneyimler aracılığıyla 16. yüzyıla yolculuk yapabilecek ve hamamın 360 derecelik İznik Çinileriyle kaplı özgün görünümünü keşfedebilecekler. Müze’nin içinde yer alan dijital alanlarda ziyaretçiler, kazılarla bulunan çini parçalarından ve yurtdışında çinilerimize sahip olan müzelerle yapılan çalışmalardan yola çıkarak tamamlanan 37 farklı desenin tamamını görebiliyorlar.
Aynı zamanda müze ziyaretçilerini, hamam ritüeli ile özdeşleşmiş havlular, taslar, değerli metaller ve sedeflerle süslenmiş nalınlar gibi tarihi hamam objelerini içeren özenle hazırlanmış seçkinin yanı sıra, hamamın Mimar Sinan tarafından tasarlanmış dahiyane su ve ısıtma sistemlerini açıklayan şema ve maketleri de keşfetmeye davet ediyor.
GİZEMLİ SARNIÇLAR
Zeyrek Çinili Hamam, restorasyon çalışmaları sırasında keşfedilen Bizans dönemine ait sarnıçlara da ev sahipliği yapıyor. Ziyaretçiler, hamamın inşaatı sırasında Barbaros Hayreddin Paşa’nın kadırga köleleri veya levendleri tarafından duvarlara çizilmiş olabileceği düşünülen kadırga figürlerinin keşfedildiği yeraltı Bizans sarnıçlarını gezebiliyor. Sarnıçlar, hamam eski işlevine kavuştuktan sonra da, farklı disiplinlerden sanatçıların mekâna özgü yerleştirmelerine sahne olmaya devam edecek.
ZEYREK ÇİNİLİ HAMAM’IN YENİ DÖNEMİ
Kalıntıların Şifası sergisinin sona ermesinin ardından, Zeyrek Çinili Hamam yeniden ısıtılacak ve Mart 2024’ten itibaren ziyaretçilere geleneksel bir Osmanlı hamamı deneyimi sunacak.
