Sanat Okur
Türkiye’nin ilk ve tek sanayi müzesi Rahmi M. Koç Müzesi, İstanbul ve Ankara müzelerinin ardından Ayvalık ve Cunda’daki müzelerin tarihi mirasını kitaba taşıdı. Müze külliyatının “Rahmi M. Koç Müzeleri – Ayvalık” ismiyle yayımlanan son cildi, kentte sergilenen binlerce objelik koleksiyona dair geniş bir bilgi ve görsel kaynak oluşturuyor. Önsözünü müzenin kurucusu Rahmi M. Koç’un kaleme aldığı kitap, Ayvalık’taki müze çalışmalarına önemli katkıları bulunan Dr. Vera Bulgurlu, Muhtar Kent ve Şerif Kaynar gibi değerli isimlerin yazılarıyla, müze binaları ve kentin zengin sosyokültürel tarihine ilişkin kapsamlı bir bakış açısı sunuyor.
Türkiye’nin ulaşım, endüstri ve iletişim tarihindeki gelişmeleri yansıtan ilk ve tek sanayi müzesi Rahmi M. Koç Müzesi, Ayvalık ve Cunda’da ziyaretçi ağırlayan müzelerinin tarihi mirasını aktaran “Rahmi M. Koç Müzeleri- Ayvalık” kitabını okurla buluşturdu. 30’uncu yılını kutlayan Rahmi M. Koç Müzesi’nin, 25 binden fazla objeden oluşan zengin koleksiyonuna dair geniş bir bilgi ve görsel kaynak oluşturan 3 ciltlik kitap serisi, aynı zamanda İstanbul, Ankara, Ayvalık ve Cunda’daki dört müze ve bir kütüphanenin kültür sanat dünyasına kazandırılması süreçleri hakkında detaylı bir anlatım sunuyor.
Kitap; ocak ayında kapılarını açan Ayvalık Rahmi M. Koç Müzesi, 2014’ten bu yana her yıl yüzbinlerce ziyaretçiyi dünya endüstriyel mirasıyla buluşturan Cunda Taksiyarhis Rahmi M. Koç Müzesi ve 2007’de kurulan Sevim ve Necdet Kent Kitaplığı’nın fikir ve kuruluş aşamalarından günümüze uzun yıllara dayanan yolculuğunu kayıt altına alıyor.
Müzenin ilk tohumları Kent’in katkılarıyla ile atıldı
Müzenin kurucusu Rahmi M. Koç kitap için kaleme aldığı önsözde, Emekli Büyükelçi Kent’in Ayvalık’taki müzelerin kuruluşundaki önemli rolünü ise şu sözlerle ifade ediyor: “Necdet Bey ile çok güzel hatırlarımız vardır. Ayvalık’a her gittiğimizde etrafı gösterirdi. Bugün Necdet-Sevim Kent Kütüphanesi ve değirmenin olduğu tepeyi de o göstermişti. Cunda’da, müzemizin yer aldığı Taksiyarhis’i de o söylemişti. Seneler sonra Taksiyarhis Kilisesi’ni Vakıflardan kiraladık. Ancak 10 sene sonra burası da dar gelince Ayvalık’ta deniz kenarında, merkezde olan, eski sabun fabrikasını bulduk. Ayvalık’ı gördüğüm ilk günden beri çok severim.”
Sofuoğlu: Rahmi M. Koç Müzeleri’nin geldiği nokta gurur verici
Rahmi M. Koç Müzeleri Genel Müdürü Mine Sofuoğlu, “Rahmi M. Koç Müzeleri olarak 1994 yılından bu yana sanayi, iletişim ve ulaşım tarihindeki gelişmeleri yansıtan Türkiye’nin ilk ve tek sanayi müzesiyiz. Ankara ve Ayvalık’taki müzelerimizle birlikte sayısı 25 bini bulan objeden oluşan çok geniş bir koleksiyona sahibiz. Çocuklara yönelik eğitimler, dönemsel sergiler, koleksiyonumuza eklenen yeni objeler ile her yaştan ziyaretçiye yönelik farklı bir müze deneyimi sunuyoruz. Kurucumuz sayın Rahmi M. Koç’un çocuk yaşlarda başlayan koleksiyon merakının bugün gelmiş olduğu nokta çok gurur verici. Müzelerimizi ve koleksiyonumuzu tanıtmayı amaçlayan üç ciltlik kitap çalışmamızın İstanbul ve Ankara ciltlerini geçen yıl yayımlamıştık. 30’uncu yaşımızla birlikte Ayvalık cildimizi de tamamlamış olmanın mutluluğunu yaşıyoruz” dedi.
Kıymetli isimler kitaba katkı sundu
Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık tarafından basılan son ciltte, müzelerin büyüleyici atmosferini yansıtan fotoğraflar Ali Konyalı ve Tarkan Kutlu imzası taşıyor. Kitabın tasarımını Nahide Zarifoğlu ve Tülay Güngen, editörlüğünü ise Gözde Akyüz üstleniyor. Kitaba, kentteki müze çalışmalarında çok önemli katkıları bulunan Dr. Vera Bulgurlu ile iş insanları Muhtar Kent ve Şerif Kaynar gibi değerli isimler de yazılarıyla katkıda bulunuyor. Bulgurlu, Ayvalık tarihine ilişkin notlarıyla kentin yüzlerce yıllık zengin sosyokültürel birikimine ışık tutarken, müze binalarının geçmişi, mimari özellikleri ve restorasyon çalışmaları hakkında kaynak niteliğinde bilgiler paylaşıyor.
Coşkun’un dizelerinde Cunda’nın büyüsü yankılanıyor
Muhtar Kent yazısında, kişisel dostlukları neticesinde Rahmi M. Koç önderliğinde Sevim ve Necdet Kent Kütüphanesi’nin nasıl hayata geçirildiğini paylaşırken, Kaynar da Rahmi M. Koç Müzeleri’nin kentin gelişiminde yaktığı kıvılcımı ve kent kültürüne yaptığı katkıları kaleme alıyor. Usta gazeteci merhum Bekir Coşkun ise unutulmaz “Cunda” şiirinin hüzünlü dizeleriyle kitaba konuk oluyor.
Tarihi binalarda zengin koleksiyon
Cunda’da 1873 yılında Rum Ortodoks cemaatince inşa edilen Taksiyarhis Kilisesi, yirmi iki ay süren başarılı bir restorasyon süreci sonucunda ilk günkü görkemine kavuşturularak 2014 tarihinde müze vasfıyla ziyarete açıldı.
Bu yılın başında kapılarını açan Ayvalık Rahmi M. Koç Müzesi’ne ise 200 yıllık geçmişiyle Ayvalık’ın en önemli endüstriyel miraslarından biri olan avlusuz tipteki zeytinyağı fabrikası ev sahipliği yapıyor. 2021 yılında başlayan restorasyon çalışmasıyla yapının özgün malzeme ve yapım teknikleri korunarak Ayvalık’a kazandırılan binada, dünya endüstri tarihinin mihenk taşı niteliğindeki pek çok kıymetli eser sergileniyor. Müzenin giriş katında klasik otomobiller, motosikletler, bebek arabaları, buharlı makine modelleri yer alırken, üst kat sergileme alanında ise birbirinden değerli lokomotif modelleri, oyuncaklar ve denizcilik ile ilgili objeler bulunuyor.
“Rahmi M. Koç Müzeleri – Ayvalık” kitabı, Rahmi M. Koç Müzeleri’nden temin edilebilir.
