Sanat Okur
Geleneksel Türk Tiyatrosu üzerine yaptığı çağdaş yorumlarla tanınan Ayhan Hulagu’nun yeni kitabı ‘Hamlet’in Gölgesi’ Amerika’da yayımlandı. 700 yıllık tarihinde ilk defa Shakespeare’i Hamlet oyunuyla geleneksel sanatlarla buluşturan Hulagu, tüm oyun sürecini belgeleri, reji notları, fotoğrafları ve yeniden yazdığı oyun metniyle birlikte kitaplaştırdı. Oyun bir oyunun yaratım sürecini metinden sahneye tüm detaylarıyla özetlerken aynı zamanda çağdaş ile moderinin nasıl harmanlanabileceğine dair özgün bir örnek sunuyor.
Amerika’da Anadolu gösteri sanatları üzerine çalışmalar yürüten US Karagoz Theatre Company, 2019 yılında Shakespeare’in Hamlet’ini farklı bir yorumla sahneye taşıdı. Klasik oyun UNESCO somut olmayan kültürel miras listesinde yer alan Türk Gölge Tiyatrosu formuyla yeniden yorumlandı. Geleneksel formda olduğu gibi tüm karakterler tek oyuncu tarafından bir perde arkasında dana, deve dersinden yapılan tasvirlerle oynatılıyor. Seyircinin oynatıcıyı gösteri boyunca görmediği geleneksel oyun, Amerika’ya yerleşen iki dostun kendi tiyatrolarını kurup Hamlet’i oynama hikayesini konu ediniyor. Ayhan Hulagu’nun büyük ilgi gören performansından sonra oyun New York’ta Hamlet Isnt Dead tiyatrosunda yine onun rejisiyle sahneye taşınmıştı. Sonrasında üzerinde akademik tezler yazıldı, kitaplarda referanslar verildi, haberlere konu oldu. Hulagu, yeni kitabında oyunun tüm süreci detaylarıyla okuyucularla buluşturuyor. Kitap, Hamlet’in geleneksel tiyatroya nasıl uyarlandığını tüm detaylarıyla anlatırken aynı zamanda doğu ve batı kültürü arasında sanatla nasıl köprüler inşa edileceğini gösteriyor.
Uzun süreli çalışmalar sonucu okuyucularla buluşan kitap farklı yazarların da konuyla ilgili makelelerine yer veriliyor. Prof Dr. Metin And ve Samet Altıntaş makaleleri ile gölge tiyatrosunun tarihsel sürecine ayna tutup dünden bugüne sanat formunun portresini çiziyor. Oyunun dramaturji notlarıyla hangi referansları göz önünde bulundurup yazıldığı anlatılırken oyunun metni, tasarlanan kuklaların görselleri, afişi, broşürleri ile yaratım süreci paylaşılıyor, kaynakça olarak sunuluyor. Ayrıca bu proje üzerine Zehra Haliloğlu’nun Shangai Theatre Academy’de kaleme aldığı tezi de ilk defa okuyucularla buluşturuluyor. Sanatçıyla yapılmış geniş röportajlarla da sürecin detayları, sanatsal yorumu, akademi dünyasındaki yansımalarına ayna tutuluyor.
Shakesepare’i ilk defa geleneksel gölge tiyatrosuyla buluşturan, ardından kitabı ile tüm süreci okuyucularıyla paylaşan Ayhan Hulagu, temel motivasyonunun bir kaynakça bırakmak olduğunu söylüyor. Tiyatronun sinema gibi yarınlara kalmadığını hatırlatan sanatçı, “ İlerleyen yıllarda eskiden ne tür çalışmalar yapılmış diyerek bugüne dönüp bakanlara bir not bırakmak istedim. Geleneksel sanatların çağdaş uyarlamalarına örnek, yeni üretimlere ilham ve bu alanda çalışanlara kaynakça olursa hedefine ulaşmış kabul ederim. Shakespeare’in daha farklı uyarlamalarına kapı açacağına inanıyorum.” diyor.
Shakesepeare’in başucu yazarı olduğunu belirten Hulagu, kendisine yeni hayaller kurdurduğunu ve ilham verdiğini belirtiyor. Geleneksel tiyatroyu çağdaş bir dille yorumlaması üzerine şu cümleleri kuruyor: “Ben bir oyuncu olarak hikaye anlatmayı seviyorum. Kukla, sandalye, mendil, baston herşeyin bir ruhu var. Sahnede bunları dönüştürüp farklı karakterler olarak oynamam bana çok hakiki, doğal, samimi geliyor. Önemli olan hayal gücü… Büyük yazarlar bu hayal gücünün kapısını aralıyor.”
Sinema ve tiyatro çalışmalarıyla tanınan Ayhan Hulagu, geleneksel Türk tiyatrosunu Broadway’e taşıyıp dünyaya tanıtan ilk sanatçı olarak biliniyor. Daha önce Hamlet dışında Don Kişot, Binbir Gece Masalları, Burun gibi dünya klasiklerini kendi uslubuyla sahneye taşımış ve Amerika’da yılın en iyi uyarlama oyununa aday gösterilmişti. Hulagu, kendi tiyatrosunda çalışmalarına devam ederken dünyanın en iyi üniversiteleri sayılan Harvard, MIT, Cornell gibi üniversitlerde belirli dönemlerde misafir sanatçı olarak dersler veriyor.
