Sanat Okur
Sergide gösterilen resimlerin çıkış noktaları genellikle doğada, arkeolojik kazılarda ve özellikle İstanbul’un inşaat alanlarında, insanın yeryüzüne müdahalesinin izleridir. Sanatçı resimlerinde, o alanlarda bulduğu formlardan gerçek dışı, anıtsal ve kısmen peyzaj anımsatan toprak biçimleri yaratıyor. Sonuç olarak, Proehl artık imgelerini belirli bir yerle ilişkilendirmiyor, genellemeler yaratıyor: toprak anatomileri. Çünkü nesnel olarak toprak, uygarlık tarihindeki en eski mitlerin ve dünya görüşlerinin yeridir. Bu nedenle, tüm yaşamın topraktan geldiği ve yaşanan hayatın yine toprak tarafından geri alındığı fikri olan khtonik döngünün yeridir. Dolaysıyla, Proehl’in çalışmaları zamanın belirli bir anıyla değil, daima “biriktirilmiş zamanla” ilgilidir.
Pozlama süresinden çok daha kısa bir süre boyunca kadrajda bulunan nesnelerin daha sonra fotoğrafta görünmez hale geldiği uzun pozlama fotoğraflarında olduğu gibi, Proehl de büyük formatlı tablolarında dünyada sadece geçici olarak var olan her şeyi dışarıya bırakıyor. Dolayısıyla bu resimlerde izleyici doğayla, insanla, gelecek ya da geçmiş zaman ile ilgili hiçbir şey ile karşılaşmaz. Yalnızca arkeolojik referanslar içeren eserlerinde, silik bir zamandan gelen kaybolmuş uygarlıkların izleri resimlerin bugününe yansır. Ancak bu ayrıntılar bile, soyutlanmış resimsel bağlam içinde, uzun zamansal boyutlara dair bir işaret verir.
Bir bakıma, güçlü bir şekilde resmedilmiş olan bu “uzun pozlamalar” tabloları, yaratılışından muhtemel sonuna kadar dünyanın tüm hallerini kapsar. Somut anın ve geçici ayrıntının âdeta ortadan kaybolduğu uzun pozlama kavramı, Proehl’ün “Kentsel Anatomiler” eserlerinde de yer alıyor.
Bu resimler, birbirine sıkışık duran çok sayıda binasıyla Beyoğlu’nun kentsel düzenine dayanmaktadır. Sanatçı, resimlerinde somut kentsel düzeni genel bir anatomik kurguya dönüştürüyor. Binalar, kentsel bağlamda hacim olarak algılansa bile, yine de içi boş formlardır ve terkedilmiş olduklarında bu daha da belirgin hale gelir. Bu nedenle, geniş fırçalarla resmedilmiş tablolarda, yalnızca birbirine yakın duran, tepesi açık boş kübik formlar görürüz. Bazılarında, iç yüzeylerindeki farklı renkler, geçmişte çok sayıda farklı azınlık ve kültüre ev sahipliği yapan bölgenin renkli tarihine atıfta bulunur.
Jochen Proehl “Uzun Pozlama” 2 Kasım – 9 Aralık 2023 tarihleri arasında C.A.M. Galeri’de izlenebilir…
C.A.M. Galeri
Çukurcuma Caddesi, No: 38/B, Beyoğlu – İstanbul
