T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Sinema Genel Müdürlüğünün katkılarıyla, Tayf Kültür Sanat Derneği tarafından 29 Nisan – 4 Mayıs 2024 tarihleri arasında düzenlenecek olan 3. TAYF Uluslararası Kısa Film Festivali; sinemaseverlerle yeniden buluşmaya hazırlanıyor. 112 farklı ülkeden 3000’in üzerinde başvurunun yapıldığı festivalle ilgili olarak Festival direktörü Doç. Dr. Nagihan Çakar ile gerçekleştirdiğimiz söyleşimiz.
Bu yıl üçüncüsü gerçekleşen TAYF Uluslararası Kısa Film Festivali’ni bize tanıtarak söyleşimize başlamak istiyorum. Tayf Kültür Sanat Derneği’nin düzenlediği bu festivali ilk düzenleme fikri nasıl gelişti, süreci anlatabilir misiniz?
Süreci anlatmadan önce şunu ifade etmeliyim ki Tayf Uluslararası Kısa Film Festivalini düzenleme amaçlarımdan birisi, 100. yılını geride bırakan sinemamıza yaratıcı, yenilikçi isimleri kazandırmak, bir bütün olarak Türkiye’de kısa film alanının güçlenmesine, sinema kültürünün gelişmesine ve yayılmasına katkıda bulunmak ve başta sinema öğrencileri olmak üzere kısa film alanında ilerlemek isteyen tüm yeni yeteneklerin gelişimlerini desteklemek oldu.
Bu amaç doğrultusunda bu yıl Tayf Kültür Sanat Derneğimizi kurarak, üçüncüsünü gerçekleştireceğimiz festivalimizi dernek üzerinden devam ettirme kararı aldık. Uzun soluklu olması için her yıl eksiklikleri gidererek devam edeceğiz.
Elbette bu festivalin de bir hikayesi var ve bu hikaye ise şöyle başladı;
Eğitimimi sinema alanında yaptığım lisans ve yüksek lisans sürecinde filmler üretip dünyanın farklı yerlerindeki film festivallerine katılıyordum. Uzun bir süre film üretip hem dünyanın farklı ülkelerinde hem de Türkiye’nin farklı illerinde düzenlenen birçok kısa film festivaline katılıp festivalleri görme, festivallerin organizasyonlarında bulunma ve süreçleri izleme şansım oldu. Eğitim sürecimi tamamlanıp akademisyen olduktan sonra, uzun bir süre de birçok ulusal ve uluslararası kısa film festivalinde jüri üyesi olarak yer aldım.
Bu süreçte elde ettiğim deneyimler ve bilgilerle doktora tezimi film festivalleri üzerine yazdım ve bunu bir kitap haline getirdim. Tüm bu deneyimlerden sonra T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü destekleriyle projemi hayata geçirmiş oldum.
Kariyer hayatıma başlarken hayalini kurduğum ve çok inandığım bir projeydi. Deneyim ve birikimlerimi aktarabildiğim diğer festivallerde tespit ettiğim eksiklikleri gidermeye çalıştığım bir proje oldu. Her yıl büyük bir titizlik ve özveri ile çalışıyorum.
Festivali ilk düzenlediğiniz yıl ile bu sene arasını gelişme yönünden değerlendirebilir misiniz?
Festivalimiz ilk yılından itibaren yoğun bir ilgi ile karşılandı, festivalimize dünyanın her yerinden 4 farklı kategoride film başvuruları geldi. Başvurular her yıl artarak devam ediyor. Festivale katılan sanat severler ve film üreten katılımcılardan olumlu dönüşler alıyoruz. Festival süresince düzenlediğimiz film gösterimleri, söyleşiler ve atölyelerin içeriklerini geliştirip, sinema sektörünün önde gelen isimlerini kısa film yaratıcıları ve üreticileri ile bir araya getiriyoruz.
Öncelikle festivalimizin içeriğine ve organizasyonuna son derece özeniyorum ve ekibime çok güveniyorum. Bu organizasyon bir ekip işi. Bu özenli organizasyonun sinema sanatı yaratıcıları tarafından fark edildiğini düşünüyorum. Festivalde ön jüri ve ana jüri olarak bize destek veren önemli isimlerin de bu ilgide büyük payı var kuşkusuz.
Biz geçen yıl olduğu gibi bu sene de olabildiğince çok sayıda insana ulaşmak, olabildiğince çok sayıda filmin gösterimini sağlamak ve festival kapsamında yaptığımız etkinliklerle konuklarımıza, öğrencilerimize ve kısa film üreten yönetmenlere ilham kaynağı olarak, kısa film üreticilerinin eserlerini sergileme fırsatı sunmayı amaçlıyoruz.
Başvuru zamanı yakın zaman önce bitti ve artık seçim zamanı; festival jürisini bize tanıtabilir misiniz?
Bir film festivaline başvuruda bulunan film sayısı, filmlerin içeriği ve sinematografisi kadar o filmleri değerlendirecek olan jüri üyeleri de çok önemlidir. Özellikle sinema ve TV ve sektöründe yer alan bir jüri ekibinin film festivalinde yer alması festivallerin olmazsa olmazıdır çünkü jüri üyeleri festivallerde öne çıkacak ve ödül alacak filmlerin gidişatına yön vermektedir. Bu amaç doğrultusunda her yıl festivalimizin jürisinde Sinema ve TV sektörünün önde gelen isimleri yer alıyor.
2022 Ocak ayında ilkini düzenlemiş olduğumuz festivalimizin, jüri başkanı yapımcı Cemal Okan, jüri üyeleri arasında yönetmen Derviş Zaim, oyuncu Yüksel Aksu, oyuncu Ercan Kesal, oyuncu Bade İşçil ve oyuncu Yurdaer Okur, 2023 yılında ana jüri başkanı Yönetmen Murat Saraçoğlu Jüri üyeleri arasında ise Acunmedya Akademi CEO Gökhan Mutlay, Oyuncu Cansel Elçin, Oyuncu Deniz Baysal Yurtcu, Yapımcı/Yönetmen İsmail Fidan, Yapımcı/Avukat Burhan Gün, Senarist Zafer Külünk, Oyuncu Sera Kutlubey, Tv8 Genel Müdürü Aslı Çini Yaşaroğlu ve Görüntü Yönetmeni Gökhan Atılmış, 2024 yılında yani bu yıl ise jüri başkanlığında Yönetmen Reis Çelik jüri üyeleri arasında ise, TRT Sinema Proje Sorumlusu Mehmet Ali Karga, Oyuncu Hande Doğandemir, Yönetmen Müge Uğurlar, Oyuncu Cansu Fırıncı, Oyuncu Wilma Elles, Oyuncu/Yapımcı Selin Yeninci, Yapımcı/Karikatürist Varol Yaşaroğlu, Senarist Eylem Canpolat, Oyuncu Onur Büyüktopçu, ve Görüntü Yönetmeni Sami Soydan gibi sinemanın ve televizyonun tanınmış isimleri yer alıyor.
Ben yarışmaya başvuran film sayısını 3000 küsür diye bahsettim söyleşimizin başında ama tam olarak kaç film başvurdu ve festivalde bu filmlerden kaç tanesi yer alacak öğrenebilir miyiz?
2022 yılında 3227 film, 2023 yılında 125 ülkeden toplam 3221 film ve bu yıl ise 112 Farklı ülkeden toplam 3165 film dünyanın farklı yerinden başvurusu geldi. Her yıl rekor sayıda katılım gerçekleşiyor. Bu yıl en yüksek sayıda başvuruda bulunan ülkeler ve film sayılarından bahsetmek gerekirse İran 541, Türkiye 405, Fransa 203, Hindistan 202, İspanya 171, Brezilya 148, Amerika 127, Rusya 101, İtalya 96 ve İngiltere 73 filmler yüksek başvuru yapan ülkeler arasında yer almaktır. Bunun yanı sıra bu ülkede film üretiliyor mu dediğimiz Ekvator, Gana, Uganda, Honduras, Cape Verde, Porto Riko, Tanzanya, El Salvador, Filipinler, Nepal, gibi farklı ülkelerden de başvurular geldi. Birinci sırada İran’ın yer alması da dikkat çekici genellikle en yüksek katılım oradan oluyor ve filmleri gayet başarılı.
Tüm filmler ön jüri üyeleri tarafından büyük bir özveri ile izleniyor ön jüri üyeleri 4 farklı kategoride yani; 10 animasyon, 10 belgesel, 10 kurmaca ve 10 deneysel film olmak üzere finale kalacak toplam 40 filmi belirliyor. Finale kalan bu 40 film ana jüri üyeleri tarafından izlenip 4 farklı kategoride 12 ödül belirleniyor.
Festivalin Direktörü olarak aynı zamanda bir üniversitede öğretim üyesi olduğunuz için soruyorum, sizin öğrencilerinizden de katılım oldu mu yarışmaya?
Festivalde yer almak öğrencilerimi festival sürecine seve seve dahil ediyorum özellikle öğrencilerimle çalışmak çok keyifli. Bu yıl yine festival ekibinde öğrencilerimde var ve büyük bir özveri ile süreci yürütüyorlar. Öğrencilerim dışında etkinliklere katılmak isteyen ilgili öğrencilerde festivale ve gala gecesine ücretsiz olarak katılabiliyorlar.
Ancak genel olarak festival herkesin katılımına açık, başta kısa film alanında üretim yapmak isteyen gençleri hedef kitle olarak belirleyen festival, ulusal ve uluslararası uzamı neticesinde kısa film ve sinema alanında üreten, sinema ve sanat sinemasını bütüncül bir şekilde ele alan, çalışan, öğrenci veya profesyonel ayrımı gözetmeksizin, Türkiye’den ve Dünya’dan tüm sektör bileşenlerini hedef kitle olarak belirlemiş ve bu doğrultuda bir kapsam meydana getirecek bir program hazırladık.
Festivalde bildiğim kadarı ile kurmaca, belgesel, deneysel ve animasyon filmler başvurdu. Genel bir başlıkta hepsi birlikte mi yer alacak yoksa ayrı başlıklar altında mı yarışmada değerlendirilecekler?
Sinemanın alt disiplinlerinden/türlerinden olan deneysel, kurmaca, animasyon ve belgesel gibi başlıklarda ödüllendirmeler yapıyoruz. Bu temaların festivale dahil edilmesiyle bir çeşitlilik ortamı yaratarak filmlerde farklı konuların işlenmesine öncülük ediyor ve farklı sorunlara ya da konulara dikkat çekerek toplumsal bilince katkıda bulunuyoruz.
Birçok film festivalinde bütün türler bir arada yarışıyor ve doğru olmayan bir sıralama ile ödüllendirme yapılıyor. Bu konu benim en çok eleştirdiğim konulardan biri. Her kategori kendi içinde yarışmalı ve değerlendirilmeli çünkü her türün üretim süreci farklı. Bu bağlamda festivalimizde buna dikkat ederek bir rota belirledik bu rota doğrultusunda ödüllendirme yapıyoruz.
Festivalde film gösterimi dışında panel, söyleşi, atölye gibi başka etkinlikler de yer alıyor mu?
Sinemaseverleri, dolu dolu bir festival beklediğini söyleyebilirim. Finale kalacak olan 40 filmin üç gün boyunca gösterimleri olacak. Buna ilave olarak festival süresi boyunca, atölyeler, söyleşiler, gösterimler, sergi ve müzik dinletisi gibi pek çok sanatsal ve kültürel etkinlikler festival programında yer alacak.
29 Nisan- 3 Mayıs 2024 tarihleri arasında Acunmedya Akademi iş birliğinde gerçekleştireceğimiz festival etkinlik programımız, henüz eksikler var ama genel olarak şu şekildedir;
3. TAYF ULUSLARARASI KISA FİLM FESTİVALİ / SÖYLEŞİ PROGRAMI
30 Nisan Salı
11.00 / BİR DRAMAYI YÖNETMEK – Erdi Işık (Ay Yapım Drama Geliştirme Müdürü)
13.00 / KARİKATÜRLER BEYAZPERDEDE – Varol Yaşaroğlu (Grafi2000 Prodüksiyon – Karitatürist)
15.00 / OYUNCUNUN KARİYER HİKAYESİ – Onur Büyüktopçu (Oyuncu – Sunucu)
17.00 / İLK FİLMİMİ NASIL ÇEKTİM? – Müge Uğurlar (Yönetmen)
2 Mayıs Perşembe
11.00 / SETTEKİ SANAT YÖNETMENİ – Natali Yeres (Sanat Yönetmeni)
13.00 / YABANCI BİR OYUNCUNUN TÜRKİYE SERÜVENİ – Wilma Elles (Oyuncu)
15.00 / BİR KARAKTERİ CANLANDIRMAK – Hande Doğandemir & Selin Yeninci (Oyuncu)
17.00 / TRT12 PUNTO ORTAK YAPIMI FİLMLERİN PROJE SÜREÇLERİ – Faruk Güven & Mehmet Ali Karga
3 Mayıs Cuma
11.00 / GÖRÜNTÜ VE SİNEMANIN İLİŞKİSİ – Sami Saydan
13.00 / HİKAYEDEN SENARYOYA – Eylem Canpolat (Senarist)
15.00 / NASIL OYUNCU OLDUM? – Cansu Fırıncı (Oyuncu)
17.00 / BİR YÖNETMENİN YOLCULUĞU – Reis Çelik (Yönetmen)
Bunun yanı sıra finale kalan filmlerin gösteri ve söyleşi programı da ilerleyen günlerde sosyal medyadan duyurulacaktır.
4 Mayıs 2024 tarihinde ise, Conrad İstanbul Bosphorus’da düzenlenecek gala gecesinde, kurmaca, belgesel, deneysel ve animasyon olmak üzere dört kategoride toplam 12 ödül sahiplerini bulacak.
Yarışmanın geçmiş yıllardaki kazananlarına baktığımızda, hangi türlerde ve hikayelerde öne çıkan filmler zirveye ulaştı?
Belli bir konuya ait filmlerin düzenlenen yılda öne çıktığını söyleyemem. Ön jüri üyeleri festival şartnamesine uygun, teknik yeterliliğe sahip, sinematografisi ve senaryosu olan 40 filmi belirledikten sonra ana jüri üyeleri yine aynı şekilde kendi uzmanlık alanları ve bakış açıları doğrultusunda yönetmenin konuyu ele alış biçimi, bakış açısı, sinematografisi, senaryosu gibi birçok unsuru birlikte değerlendirip ödül alacak 12 filmi belirliyor.
Ama genel olarak filmlerin hikayelerine baktığımızda özellikle belgesel türündeki filmlerin üretildiği ülke gündemindeki olayları yansıttığını söyleyebiliriz.
Kısa Film festivallerinin hedefi, önemi ve gelecekteki vizyonu hakkında neler söylemek istersiniz?
Kısa film festivallerinin genel hedefleri arasında yeni ve bağımsız yönetmenlere çeşitli olanaklar sağlamak, kısa film kültürünü desteklemek, yaratıcılığı ön plana çıkarmak, seyircilere farklı bakış açıları sunmak ve genel olarak kısa film alanına katkıda bulunmak yer alır. Ayrıca, bu festivaller genellikle sanatsal başarıyı ödüllendirerek, kısa filmleri izleyici ile buluşturarak ve sinemaya ilgiyi artırarak film yapımcılarına motivasyon sağlar. Her festivalin belirli hedefleri farklı olabilir, ancak belirtmiş olduğum bu genel amaçlar düzenlenen kısa film festivallerinde yaygındır.
Kısa film festivalleri aynı zamanda çeşitlilik ve kültürel alışverişin teşvik edilmesi, yeni hikayelerin ve bakış açılarının keşfedilmesi, film yapım süreçlerine dair bilgi paylaşımı, sektör profesyonelleri ve film tutkunları arasında ağ oluşturulması gibi hedeflere de odaklanabilir. Ayrıca, genç yeteneklere destek sağlamak, film çeşitliliği artırmak ve izleyicilere estetik açıdan zengin deneyimler sunmak da festivallerin hedefleri arasında yer almaktadır.
Biz özellikle düzenliğimiz festivalde ulusal ve uluslararası kısıtlaması olmadan tüm başvurulara açık bir festival oluşturarak, farklı kültürden pek çok genç yeteneğin katılımının sağlanması ile çok kültürlü bir ortam sağlamak, her türlü temanın festivale dahil edilmesiyle bir çeşitlilik ortamı yaratarak filmlerde farklı konuların işlenmesine öncülük etmek ve farklı sorunlara ya da konulara dikkat çekerek toplumsal bilince katkıda bulunarak, festivalde yer alacak sanatçılar ve filmler vesilesiyle hem kısa film kavramının tanıtılmasına öncülük etmek, hem İstanbul’un hem de ülkenin kültürel, tarihsel ve sanatsal zenginliğinin uluslararası arenada çok daha fazla temsil edilmesini sağlamayı amaçlıyoruz.
Gelecekte ise kısa film festivalleri, dijital teknolojilerin ilerlemesiyle birlikte çevrimiçi platformlarda daha geniş bir kitleye ulaşabilir. Sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik gibi teknolojilerle etkileşimli film deneyimleri sunma veya sürdürülebilirlik konusunda daha fazla çaba gösterme gibi inovasyonlar da bekleniyor. Ayrıca, festivaller, çeşitliliği artırmak ve daha geniş kitlelere erişim sağlamak için küresel iş birliklerini teşvik edebilir. Bu gelişmeler, kısa film festivallerini daha çeşitli, erişilebilir ve etkileşimli kılabilir. Biz de her yıl festivalimizi bu bağlamda güncelleyeceğiz.
Söyleşimize katıldığınız için teşekkür ederim. Sizin eklemek istediğiniz bir şey var mıdır?
Tüm sanat severleri festivalimize ve galamıza bekliyoruz.
