Şadi Çalık kimdir?

Mehmet Şadi Çalık (d. 6 Aralık 1917, Kandiye, Girit – ö. 24 Aralık 1979, İzmir), Türk çağdaş heykel sanatının öncülerinden.

1940-1948 yılları arasında İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi‘nde profesör Rudolf Belling‘in öğrencisi oldu. 1950-1951 yıllarında Paris’te çalıştı. Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Heykel Bölümü‘nde öğretim üyesi oldu. Alçı, tunç, demir ve tahta gibi çeşitli malzemelerle yaptığı heykelleri, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi ile çeşitli koleksiyonlarda yer aldı. Eserleri arasında, Ortadoğu Teknik Üniversitesi‘nde yer alan Atatürk anıtı , İstanbul Ticaret Odası için yaptığı bakır ve taş rölyefler, İzmir Kültür Park‘taki heykelleri, Asaf Halet Çelebi büstü ve İstanbul Belediye Sarayı süslemeleri dikkat çeker. Neoklasik tarzda başladığı heykel çalışmalarında zamanla daha soyut ve “Minimunizm” adını verdiği heykeliyle birlikte minimalist bir anlayışa yönelen Çalık’ın eserlerinde, sadelik ve açıklık ön plandadır.

Yaşamı

Mehmet Şadi, 6 Aralık 1917’de Girit‘in Kandiye kentinde doğdu. Babası Kandiye eşrafından Çalıkzade Şadi Bey, annesi Hatice hanımdı; henüz altı yaşındayken 1923 mübadelesinde ailesi Türkiye’ye göç ederek Urla‘ya yerleşti; çocukluk ve ilk gençlik yıllarını Urla‘da geçirdi.

İlk öğrenimini tamamladıktan sonra 1930’da İzmir Amerikan Koleji’ne girdi, iki yıl sonra yatılı olarak İzmir Atatürk Lisesi‘ne kayıt oldu. Liseden 1939 yılında mezun oldu ve İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’ne girdi. Akademide Nazi Almanyası‘ndan kaçarak Türkiye’ye sığınan Alman heykeltıraş Rudolf Belling‘in öğrencisi oldu. Akademiyi 1949 yılında bitirdi ve 1950’de Paris’e gitti. Bir yıl sonra geri döndü ve 1959 yılına kadar çalışmalarını serbest sürdürdü. 1959’da Akademinin Heykel Bölümü tarafından “meslek çalışmaları başarılı bulunduğu” için atölye öğretmeni (asistan) olarak görevlendirildi. 1969’da Doçent ve 1971’de Profesör oldu. Yakın dostu Necati Cumalı‘nın kız kardeşi Müfide ile evlendi. Siren ve Osman adında iki çocuğu oldu.

Mehmet Şadi Çalık 24 Aralık 1979’da, geçirdiği bir kalp krizi sonucu İzmir‘de yaşama veda etti. Mezarı İzmir, Bornova’daki Hacılarkırı Mezarlığı’ndadır.

Anısına

1995 yılında İzmit’te, Saraybahçe Belediyesi ve Mimar Sinan Üniversitesi Heykel Bölümü’nin işbirliğiyle “Uluslararası, 1.Şadi Çalık Mermer Heykel Sempozyumu” yapıldı. Japonya’dan Rikuuchi Kobeyashi, Fransa’dan Francois Müller, İsrail’den Varda Ghivoly ve İlan Gerber ile Türkiye’den Meriç Hızal, Ferit Özşen, Fatma Akyürek, Kemal Tufan ve Hakan Uzuner’in katıldığı sempozyumda heykeltıraşlar Kocaeli Fuarı‘na kurulan açık hava atölyesinde halkla iç içe eserlerini ürettiler.

Urla Belediyesi tarafından “gelecek nesillerce hatırlanması” için Urla‘daki bir caddeye Şadi Çalık adı verildi.