Ali Nijat Sirel (1898, Amasya – 18 Haziran 1959, İstanbul), Türk heykeltıraş.
Cumhuriyet öncesinde Sanayi-i Nefise Mektebi‘nde yetişen ve Türk heykelciliğinin öncüleri arasında yer alan sanatçılardandır. Cumhuriyet döneminin ilk anıt heykellerini yapan heykeltıraşlardan birisidir. Bursa, İzmit ve Çanakkale’de yaptığı Atatürk anıtlarıyla anılmaktadır.
Yaşamı
İbrahim Şazi Bey ve Yennevveva’nın çocukları olarak Amasya’da doğdu.[1] Kardeşi ressam Harika Sirel Lifij‘dir.
İstanbul Sultanisi’ni bitirdi. 1915 yılında heykel eğitimi için Almanya’ya gönderildi. Münih Güzel Sanatlar Akademisi’nde eğitim gördü. Profesör Hermann Kahhn atölyesinde çalıştı. Kısa süre bağımsız çalıştıktan sonra 1922’de yurda döndü ve İzmir Lisesi’nde resim öğretmenliğine başladı. Daha sonra İstanbul’da Vefa Lisesi ve Gaziosmanpaşa okullarında da öğretmenlik yaptı.[1]
1927 yılında Güzel Sanatlar Akademisi’ne atandı. 1932’de okul müdürü Burhan Toprak ile ters düşmesi nedeniyle okuldan ayrıldı.[1] 1937 yılında da okula tekrar döndü. Akademide Mahir Tomruk’un öğrencisi oldu.[1] 1952 yılında Akademi müdürlüğüne atandı. 1959 yılında İstanbul’da kalp krizinden ölünceye dek bu görevini sürdürdü.[2]
Eserleri
Sanatçı, ünlü isimleri yaptığı büstlerle ölümsüzleştirmiştir. Bronzdan “Şair Abdülhak Hamit başı”, alçıdan “Mithat Paşa büstü”, alçıdan “Kadın başı”, alçıdan “Şair Ahmet Haşim maskı”, alçıdan “Ressam Avni Lifij başı”, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’nde bulunan eserlerindendir. Büstünü yaptığı kişiler arasında ressam Avni Lifij, Sanayi-i Nefise Mektebi’nin müdürlerinden Cemil Cem Bey, dostu heykeltıraş Nermin Farukî de vardır.
Nü çalışmalar yapmanın hayli sıkıntılı olduğu bir dönemde Nermin Farukî ile birlikte yaptığı çıplak kadın heykeli, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’ndedir.[1]
Gazi Mustafa Kemal’i kimi zaman üniformasıyla, kimi zaman da sivil kıyafetler içerisinde veren anıt heykeller yapmıştır. “Çanakkale Atatürk Anıtı” (1972- 1973), Mahir Tomruk’la beraber yaptığı “Bursa Atlı Atatürk Anıtı”, 1944’te Hakkı Atamulu ile birlikte yaptığı “Malatya Atatürk Anıtı” ve Hakkı Atamulu ile yaptığı “Malatya İnönü anıtı” sanatçının anıt yapıtları arasında olan heykellerindendir.[3]
Kaynaklar
- Uzun Aydın, Derya. “Cumhuriyet Dönemine Işık Tutan İki Heykeltıraş; Mahir Tomruk ve Ali Nijat Sirel” (PDF). http://www.istjss.org. İstanbul Sosyal Bilimler Dergisi, 2013, Bahar. 22 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2017. |website= dış bağlantı (yardım)
- “Sanatçı Biyografileri”. http://www.sanalmuze.org. Sanalmuze.org sitesi. 1 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2017. |website= dış bağlantı (yardım)
- Çetin, Nuray. “Hakkı Atamulu Heykelleri ve Bu Bağlamda Uygulamalar” |url= değerini kontrol edin (yardım). http://www.acikarsiv.gazi.edu.t. Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü yüksek lisans tezi, Temmuz 2015. Erişim tarihi: 21 Ekim 2017.
