İTEF2020 kapsamında Türkiyeli okuyucularına kitabını tanıtan, Genç Timaş tarafından yayınlanan Çöpçüler (Scavengers) adlı gençlik kitabının yazarı Darren Simpson söyleşisi, Kalem Ajans iş birliği ile gerçekleştirildi.
Sevilen yazar Darren Simpson söyleşisini, SanatOkur okuyucuları için gerçekleştirdim. Türkçe çevirisini yine Kalem Ajans stajyeri Dilara Alemdar yaptı.
Keyifli okumalar.
Yetişkinlere yönelik yazılarınızdan sonra çocuklar ve gençler için yazmanıza sizi yönlendiren ne oldu?
Aslında ben komik bir şekilde yanlışlıkla çocuk yazarı oldum. Yayınlanmaya çalışırken her zaman yetişkinler için romanlar yazıyordum. Ama ajanım Scavengers’ın ilk taslaklarından birini okuyunca, kitabın bir çocuk kitabı yayımlanmasının daha iyi olabileceğini söyledi. Ne de olsa ana karakteri çocuk olan bir büyüme hikayesi Scavengers. Ve haklıydı! Taslağın üstünden tekrar geçtikten sonra Scavengers bir çocuk kitapları yayınevi tarafından kabul edildi ve şimdi genç okurlar için iki kitap daha yazıyorum. Çocuk kitapları yazarı olmak benim için şanslı bir tesadüf oldu, çünkü çocuklar çok dürüst ve sezgileri güçlü okurlar, bu yüzden daha fazla çocuğun severek okuyacağı kitaplar yazmak beni çok mutlu ediyor.
Kitabınızı yazmaya içerisinde insanlar ve çocuklar olan, yıkık dökük arabaların olduğu bir yeri görüp etkilenerek yaptığınız araştırmalar sonucu kaleme aldığınızı belirtmektesiniz. Kitabınızı okurken benim aklıma bir bilgisayar oyunu olan ‘Fall Out’, ünlü bir film olan 12 Maymun filmleri geldi. Bu tarz farklı kurguda olan şeyler de sizi etkiledi mi? Evet ise başka neler etkiledi?
Fall Out’u hiç oynamadım, 12 Maymun’un da bir ilham kaynağı olduğunu söyleyemem. Gerçi büyük bir Terry Gilliam hayranıyımdır ve onun başka filmleriyle, The Fisher King gibi, daha çok bağ kurduğumu hissediyorum. Ama distopya dünyalarının Scavengers’ı etkilediği konusunda haklısın. Distopya filmleri ve kitapları benim için çok büyük bir ilham kaynağı olmadı ama gelişmekte olan ülkelerde gerçekten de büyük çöp alanlarında yaşayan topluluklardan veya insanlar tarafından terkedilmiş ve daha sonra doğanın yavaş yavaş geri döndüğü gerçek endüstriyel alanlardan çok etkilendim. Ve eğer bir kitabın Scavengers üstünde büyük bir etkisi varsa, o büyük ihtimalle Rudyard Kipling’in The Jungle Book’udur.
Kitabınızda ismi geçen yazarların sizin için birer ilham kaynağınız olduğunu söyleyebilir miyiz? Hangi yazarlar sizin yazmanızda ilham kaynağı olmuştur?
Scanvergers’da bahsi geçen bazı yazarlar benim için büyük bir ilham kaynağıydı – özellikle Salman Rushdie ve Angela Carter. Bu iki yazar benim bir yazarın neler başarabileceğini farketmemi sağladı. Onların yazılarındaki oyuncu tavrı çok seviyorum. Kitapta bahsi geçen ve bana ilham veren başka yazarlar da Virginia Woolf, Kurt Vonnegut ve George Orwell. Bu yazarların hepsi farklı nedenlerden dolayı inanılmazlar ve hepsi benim üstümde ayrı bir iz bıraktı. Bu yüzden onların isimlerini Scanvengers’da geçirmenin hem onları anmak, hem yetişkin okurlara yönelik bir nokta katmak hem de Babagoo’nun karakterini derinleştirmek için iyi bir yol olduğunu düşündüm.
Kitabınızı okumaya başladığımda aklıma takılan ilk düşünce İçeri’deki hayvanlara verilen yazar isimlerinin hangi nedenler veya özellikler doğrultusunda seçildiği oldu. Hayvanlara verilen isimleri seçerken yazarların karakteristik özelliklerine göre mi seçtiniz? Bu isimlerin seçilmesindeki amaç genç okurlarınızı ismi geçen yazarlara yönlendirmek miydi?
Bazı isimler karakteristiklerle çok olmasa da bağlantılıydı. Kafka karanlık ve zor karakterli bir keçi için uygun geldi. Ve Babagoo’nun da dediği gibi, yavru köpek Orwell ise çok içten duruyor. Gerçek hayatta da arkadaş olan ve bana her zaman biraz Bir çift tilki Carter ve Rushdie için uygun gözüktü, ki onlar gerçek hayatta da arkadaşlar ve bana her zaman ikisi de haylaz yazarlar gibi geliyorlar. Bazı seçtiğim isimler ise daha çok kelime oyununa dayalıydı: Swift isminde hızlı bir kuş (“swift” İngilizcede hızlı anlamına geliyor), veya Hesse ve Melville isimli iki kaplumbağa (Babagoo bu iki yazarın romanlarının yavaş ritmine üstü kapalı bir gönderme yapıyor). Genç okurların Scavengers’da ismi geçen yazarları tanımalarını hiç beklemiyordum, ama tabii ki bunun onları harika yazarlarla tanıştıracağı fikri çok hoşuma gidiyor – bu nedenle de roman her ismi geçen yazar hakkında kısa bilgilerle bitiyor.
Landfill, Dawn ile karşılaştığında müzik ile tanışıyor. Landfill’i ilk defa tanıştırdığınız şeyin müzik olmasının bir nedeni var mı?
Dawn’un romandaki rollerinden biri Landfill’e Outsiders’ın kötü oldukları kadar iyi olduklarını da göstermek. Ve ben müzikten daha harika bir insan başarısı düşünemiyorum. Müzik insan yaratıcılığının, işbirliğinin, yeniliğinin ve becerisinin en etkileyici sembolü. Kitapları sevdiğim kadar müziği de seviyorum, bu yüzden Landfill’i harekete geçirmek ve ilham vermek için en doğal seçenek olduğunu düşündüm. Bir gencin ilk kez müziği duymasının nasıl bir şey olduğunu hayal edebiliyor musunuz?
Kaleme aldığınız kurgu ile önüne engeller konulan gençlerin pes etmemeleri gerektiğinin mesajını veriyorsunuz. Ancak hikâyenin sonunu tam anlatmamanız ve biraz buruk ve endişeli bir hale giren Landfill’in durumu ile hikâyeyi sonlandırmanız sizce kurgunuzun amacını destekliyor mu? Destekliyor ise nasıl?
Sanırım Scavengers kısmen engeller hakkında ama benim için – ve okurun yorumunu kendi yorumum kadar önemsiyorum – daha çok merak ve cesaret hakkında. Medya ve başka yollarla oluşturulan korkunun, suçlamaların ve nefretin bizim etrafımızda oluşturdukları duvarları sorgulamak ve bu duvarların arkasına bakabilecek kadar cesur olmak hakkında. Bu bence özellikle genç okurlar için çok önemli bir mesaj. Evet, Scavengers aç, üşümüş ve tedirgin bir Landfill ile bitiyor; ama aynı zamanda iyilikten ilham almış ve ona korkması öğretilmiş insanlara inanabilmeyi öğrenmiş bir Landfill ile de bitiyor. Aynı zamanda Landfill’in artık kendi kararlarını verebildiğini ve özgür olduğunu da görüyoruz. Bu yönden bakarsak, romanın sonu bir çözüm var aslında.
Babagoo, aslında iyi yapmaya çalıştığı şeylerin çizgisini aşan birisi. Kitabı yazmadaki amaçlarınızdan birisi çocuk yetiştiren bazı bireylerin bu sınırı aşarak çocuklarına zarar vermelerine dikkat çekmek mi?
Babagoo’nun iyilik yapmak istediği konusunda haklısınız, bunu ne kadar yanlış ve şüpheli bir yönden yapmaya çalışsa da. Babagoo karakteri benim için ebeveyn ve çocuk arasındaki ilişkiyi detaylıca incelemeye çalıştığım bir karakterdi. İki çocuk babası olarak bu üstüne çok düşündüğüm bir konu ve Babagoo ebeveynlikteki gri ve zor noktaları, kontrol ve özgürlük, koruma ve baskı arasındaki dengeyi, düşünmem için iyi bir araç oldu.
Kitabınızın arkasındaki sorulardan birisi okuyucularınızın Babagoo ve Landfill’ in arasındaki ilişkileri yorumlamaları üzerine. Babagoo ve Landfill’ in aralarındaki ilişkiyi okuyan genç okuyucularınızdan siz bu ilişkinin nasıl yorumlanmasını isterdiniz?
Bu oldukça zor bir soru ve bunu nasıl yanıtlamam gerektiğinden emin değilim. Ama zaten romanın önemli bir noktası da bu; Scavengers yanıtlardansa sorularla ilgili. Umarım bu gençlere konuları basitleştirmenin ve kesin yargılara ulaşmanın ne kadar zor olduğunu gösterir. Landfill ve Babagoo’nun ilişkisi gri noktalarla dolu. Aralarında içten ve çok derin bir sevgi var ve Babagoo’nun motivasyonu, garip de olsa, sevgiden geliyor. Ama aynı zamanda, yalanlar ve manipülasyonlar da var, ve zalimlik anları hiçbir zaman haklı olamaz. İnsanların Babagoo’ya verdikleri tepki çok farklı oldu, ki bu beni bir yazar olarak mutlu ediyor. Bütün bunları söylemişken şunu da söylemem gerekli, okurların Landfill ve Babagoo’nun ilişkisinden edinmelerini istediğim bir tane açık mesaj var: birisi size bir grup insandan korkmanız ve nefret etmeniz gerektiğini söylerse bunu sorgulamadan kabul etmeyin.
Kitabınızı okuduğumda sadece çocukların değil her bireyin kendince bir dünyada yaşadığını ve buradan ayrılma konusunda tereddütler yaşayabileceğini düşündüm. Bu bağlamda ‘Çöpçüler’ kitabınıza aslında yetişkinler içindir de diyebilir miyiz?
Haklısınız. Scanvengers kendimiz için yarattığımız dünya ve içinde yaşamamız için bize verilen dünya hakkında. Ve içtenlikle umuyorum ki Scavengers, her ne kadar çocuklar için yazılmış olsa da, birçok seviyede yetişkinlere de hitap edebilecek bir roman olur. Önümüzdeki iki yılda genç okurlar için iki romanım daha İngiltere’de yayımlanacak ve bu kitapların aynı zamanda yetişkinlere hitap etmesi için elimden geleni yapıyorum.
Kitabınızı okuduktan sonra kesinlikle filmi olmalı diye düşünmüştüm. Acaba sizin de kitabınızla ilgili böyle bir düşünceniz var mı?
Çoğu yazar gibi ben de tabii ki romanlarımı ekranda görmek çok isterim. Ama bu olabilecek mı şu an emin değilim; bildiğiniz gibi kitapların büyük bir çoğunluğunun filmi yapılmıyor. Ama eğer bir teklif olursa, kesinlikle ilgilenirdim. Bence Scavengers çok duygusal ve etkileyici bir film veya dizi olabilirdi, ama ben tabii bu konuda çok objektif olamıyorum!
Darren Simpson
İlk romanı yayımlanmadan önce öyküleriyle tanınmış İngiltereli bir yazardır. Gençler için yazdığı Çöpçüler adlı ilk romanı, Genç Timaş tarafından yayımlanmıştır. Çöpçüler kitabı Guardian 2019 En İyi Kitabı seçkisinde yer almaktadır.
SanatOkur‘da önemli yazarları okuyucularımızla buluşturmamızda bizlere fırsatları sunan, Kalem Ajans kurucusu Nermin Mollaoğlu‘na, SanatOkur ailesi olarak çok teşekkür ederiz.
