Sanat Okur
Shirin Neshat’ın son sergisi “Öfke” Dirimart’ta açıldı. Sergi, çift kanallı bir video yerleştirmesi ile siyah-beyaz bir fotoğraf serisinden oluşuyor. Haziran 2022’de çekilen Öfke, faşizmin yeniden yükselişiyle tetiklenen önsezi ve dehşet duygusunun damga vurduğu zamanın ruhunu yakalamaya çalışıyor.
Öfke, Neshat’ın teokratik politikalar ve toplumsal cinsiyete dayalı ayrım rejimleri (gender apartheid) bağlamında kadın bedeninin araştırılmasının bir devamı olarak görülse de, New York’ta gerçekleşmesi uluslararası etkisini pekiştiriyor.
Sergideki video yerleştirmesi oldukça kurgulanmış ve stilize edilmiş bir yolla siyasi tutuklu kadınların maruz kaldığı cinsel sömürü konusunu ele alıyor. Serbest bırakıldıktan sonraki kalıcı duygusal yaraların farkına vardıran sergi, şimdi Amerika’da yaşayan ve esaret anılarının peşini bırakmadığı genç bir İranlı kadının psikolojik ve duygusal yolculuğunun izini sürüyor. Video yerleştirmesiyle birlikte gösterilen fotoğraf serisi, kadın bedenini hem arzu hem de şiddet nesnesi olarak ele alıyor: bedenleri istismarın, sakatlanmanın ve toplumsal yabancılaşmanın fiziksel izlerini taşıyan kadınları. Verdikleri mesaj ise açık: İktidarın ve otoriterliğin temelinde, kadın bedeninin kontrol altına alınma çabası yatıyor. İranlı şair Furuğ Ferruhzad’ın (1934–1967) şiirlerinin kaligrafik el yazısıyla işlendiği bu farklı kadın portreleri güzellik, onur, güven ve gurur hisleriyle birlikte acı, savunmasızlık ve travma gibi duyguları aktarıyor.
Neshat’ın çalışmaları on yıllardır İslam kültüründe, özellikle de kendi ülkesi İran bağlamında kadın bedeni konusunun farklı yönlerine yoğunlaşarak onun bir yandan günah, utanç, arzu, baskı, siyasi ve dini ideolojiler, diğer yandan isyan, iktidar ve karşı çıkışlar için tartışmalı bir mekân olmayı sürdürme biçimlerini inceliyor. Shirin Neshat, Öfke sergisiyle gerek İran’da gerekse küresel olarak kadınları etkileyen önemli konuları sorgulama ve gözler önüne serme konusundaki mirasına bir yenisini daha ekliyor.
Öfke, 7 Nisan 2024 tarihine kadar Dirimart Pera’da ziyaretçileriyle buluşacak.
