Frida Kahlo kimdir?

Yirminci yüzyıl popüler kültür ikonu haline gelen ressam, resimlerinin yanı sıra inişli çıkışlı özel yaşamı ve politik görüşleri ile tanınır. Sanatı, sürrealist olarak tanımlanmışsa da kendisi bu tanımı reddetmiştir.

Magdalena Carmen Frida Kahlo Calderon (6 Temmuz 1907 – 13 Temmuz 1954), Meksikalı ressam.

Yaşamı

1907 yılında Meksiko’nun güneyindeki Coyoacán’da dünyaya geldi. 6 Temmuz 1907 günü doğmuş olmasına rağmen, kendisi doğum tarihini, Meksika devrimi’nin gerçekleştiği 7 Temmuz 1910 günü olarak ilan etmiş, yaşamının modern Meksika’nın doğuşuyla başlamış olmasını istemiştir.

Altı yaşındayken geçirdiği çocuk felcinin sonucu olarak bir bacağı engelli kalmış, kendisine “Tahta Bacak Frida” denmişti. Bu engeliyle baş etmesini bilen Frida, genç kızlık çağında, dönemin en iyi eğitimini veren Ulusal Hazırlık Okulu’nda okudu. Bu okul, onu sanat, edebiyat, felsefe gibi alanlara yönlendirdi. İlerde Meksika düşün yaşamının önemli isimleri olarak anılacak Alejandro Gomez Arias, Jose Gomez Robleda, Alfonso Villa okul arkadaşları oldu. Okulda, anarşist bir edebiyat grubuna dahil oldu; güçlü bir kişilik oluşturmaya başladı. 18 yaşında geçirdiği bir trafik kazası bütün hayatını değiştirdi.

Otobüs kazası

17 Eylül 1925 okuldan eve dönerken bindiği otobüsün tramvayla çarpışması sonucu çok kişinin öldüğü kazada, tramvayın demir çubuklarından birisi Frida’nın sol kalçasından girip leğen kemiğinden çıkmıştı. Kazadan sonra tüm hayatı korseler, hastaneler ve doktorlar arasında geçecek; omurgası ve sağ bacağında dinmeyen bir acıyla yaşayacak, 32 kez ameliyat edilecek ve çocuk felci nedeniyle sakat olan sağ bacağı 1954’te kangren yüzünden kesilecektir.

Kazadan bir ay sonra hastaneden çıkan Kahlo, ailesinin teşviki ile sıkıntı ve acıdan kaçmak için resim yapmaya başladı. Yatağının tavanındaki aynaya bakarak oto-portreler yaptı. İlk otoportresi, “Kadife Elbiseli Otoportre”‘dir (1926)[3].

1927 yılı sonunda yürümeye başlayan Kahlo, bu dönemde sanat ve politika çevreleri ile yakınlaşmaya başladı. Kübalı önder Julio Antonio Mella ve fotoğraf sanatçısı Tina Modotti ile tanışıp yakın arkadaş oldu. Birlikte, dönemin sanatçılarının davetlerine, sosyalistlerin tartışmalarına katılmaya başladılar. Kahlo, 1929’da Meksika Komünist Partisi’ne üye oldu.

Evliliği

Resim çizmeye devam eden Kahlo aynı dönemde arkadaşı Tina Modotti aracılığıyla Meksikalı Michelangelo olarak anılan ünlü ressam Diego Rivera ile tanıştı ve ona resimlerini gösterdi. Aralarında romantik bir ilişki doğan iki ressam, 21 Ağustos 1929’da evlendiler. Frida, Rivera’nın üçüncü eşi oldu. Evlilikleri, “fil ile güvercinin evliliğine” benzetildi[4].

Sanatçı, ikinci otoportresini evlendiği yıl yaptı (Eser, 2000 yılında bir Amerikalı koleksiyoner tarafından 5 milyon USD’a satın alınmıştır[5]). Aynı yıl Rivera’nın Komünist Parti’den ihraç edilmesi üzerine Frida Kahlo da partiden ayrıldı. 1930’da eşiyle beraber ABD’ye gitti ve 1933’te Rivera aldığı duvar resmi siparişlerini bitirinceye kadar eşiyle birlikte orada yaşadı. Evliliklerinden iki yıl sonra bir düğün fotoğraflarından yola çıkarak “Frieda ve Diego Rivera” (1931) adlı tablosunu yaptı. San Fransisco Kadın Ressamlar Topluluğu yıllık sergisinde sergilenen bu eser, onun bir sergide yer alan ilk tablosu oldu[6].

Çiftin, fırtınalı bir evlilik yaşamları oldu. Sağlık sorunları nedeniyle bir çocuğunu aldıran ve art arda iki düşük yapan Frida, eşinin sadakatsizlikleri nedeniyle 1939 yılında ondan ayrıldı ama 1 sene sonra yeniden evlendiler ve Frida’nın çocukluğunu geçirdiği “Mavi Ev’e” yerleştiler.

Frida’nın da evlilikleri sırasında çeşitli erkeklerle ilişkileri olmuştu. Bunlarda birisi de Rus devriminin önde gelen isimlerinden Lev Troçki idi. Troçki, Rivera’nın Meksika Cumhurbaşkanından aldığı özel izin ile 1937’de Meksika’ya gelmiş ve Frida’nın evine yerleşmişti. Aralarındaki ilişkiyi Troçki’nin eşinin farketmesi üzerine Frida, Troçki’den ayrılmıştır. Troçki’ye düzenlenen suikastin ardından suikastçı ressam Siqueiros’un arkadaşı olması nedeniyle sorgulanan Frida, bir süre Meksika’dan ayrılmayı uygun bulmuş; o sırada San Francisco’da bulunan eski eşi Rivera’nın yanına gitmiş ve çift orada yeniden evlenmişlerdi.

Son yılları

Sık sık sağlığı bozulan Frida, dayanılmaz acılarla başa çıkmak için bütün gücüyle resim yapmış; yalnız ülkesinde değil, Amerika ve Fransa’da sergiler açmıştır. 1938’de New York’ta açtığı sergi ona büyük ün getirdi, 1939’daki Paris sergisi ile övgüler topladı.

1943’te La Esmeralda adlı yeni bir sanat okulunda öğretim üyeliğine başlayan Frida, sağlık durumu kötüleşmesine rağmen ders vermeyi on yıl boyunca sürdürdü. Sağlık koşulları nedeniyle Mexico City’e gidemediğinden, derslerini evinde veriyordu. Öğrencilerine “Los Fridos” (Frida öğrencileri) denildi.

1948’de yeniden Meksika Komünist Partisi’ne katılmak için başvurdu ve başvurusu kabul edildi.

1950’de omurgasındaki sorunlar nedeniyle hastaneye kaldırıldı ve 9 ay hastanede kaldı. 1953 yılı Nisan ayında Mexico City’de bir kişisel sergi açtı; Temmuz ayında sağ bacağı kesildi.

Ölümü

Frida Kahlo, 13 Temmuz 1954’te, akciğer embolisi teşhisiyle son nefesini verdiğinde; arkasında bıraktığı son tablosu; Yaşasın Yaşam isimli bir natürmorttu[7]. Cenazesi, ertesi gün yakıldı. Külleri, Mavi Ev’de muhafaza edilmektedir. Mavi Ev, 1955’te Rivera tarafından devlete bağışlanmıştır.

Hayatını konu alan filmler

Frida Kahlo’nun hayatı Frida ismi ile sinemaya aktarıldı ve bu filmde Kahlo’yu Salma Hayek oynadı (2002).
2005’te hayatını konu alan “The Life and Times Of Frida Kahlo” adlı bir belgesel film çekildi [8]

Frida Kahlo’nun Resimleri

Frida Kahlo’nun 143 resmi vardır; 55 tanesi otoportredir[9] Yaşamının büyük bir bölümünü yatakta başının üstünde duran, “gündüzlerinin ve gecelerinin celladı” olarak tanımladığı bir aynaya bakarak geçirdiği için sürekli oto-portre çizmiştir. Resimlerindeki ustalık, Pablo Picasso’ya bile “Biz onun gibi insan yüzleri çizmeyi bilmiyoruz” dedirtmiştir.

Sürekli evcil hayvan besleyen Frida’nın beslediği hayvanlarla ilgili iki portresi vardır: 1941’de yaptığı “Ben ve Papağanlarım” ile 1943’te yaptığı “Maymunlarla Otoportre”.

Frida’nın resimleri “sürrealist” olarak değerlendirilse de o surrealizmi reddetti[10]. Resimleri aslında acı ve kesin gerçekliği yansıtıyordu. Frida’nın resimlerinde Meksika kültürü ve devrimci ulusal kimlik tuvale aktarılmıştı.

Kahlo, 1938’de New York’ta sürrealist resmin öncü isimlerinden dostu Andre Breton’un da desteğiyle bir sergi açtı ve bu sergi ona uluslararası ün getirdi. 4 tablosunu ünlü aktör Edward G. Robinson’a satarak ilk büyük satışını gerçekleştirdi, resimlerinin yarısı satıldı. Bu başarı üstüne 1939’da Paris’te bir sergi açtı. Paris sergisinde fazla resmi satılmasa da eserleri büyük ilgi topladı; Picasso ve Kandinsky gibi sanatçıların övgüsünü kazandı; Louvre Müzesi, sanatçının Çerçeve’ adlı tablosunu satın aldı. Sanatçı, ülkesindeki ilk kişisel sergisini 1953’te Meksika’daki galerisinde açtı. Doktoru, yatağından çıkmasını yasakladığı için serginin açılışına karyolasında taşınarak götürülmüştü[11]

Frida Kahlo Sözleri

• Hepimiz zannettiğimizden daha dayanıklıyız.
• Uçmak için kanatların varsa ayakları ne yapayım?
• Hiçbir şey sabit değildir. Her şey değişir, her şey hareket eder, her şey uçar gider ve yok olur.
• Sana bourbon bisküviymişsin gibi bakan bir sevgili bul.
• Acı, zevk, ölüm varoluşun birer evresidir. Esas önemli olan zekaya açılan kapıdır.
• Ben hasta değilim, sadece kırgınım. Ama yaşadığım müddetçe resim yapabilirsem kendimi mutlu sayacağım.
• Seni kendi cildimden daha çok seviyorum. Sen beni bu kadar olmasa bile yine de seviyorsun değil mi? Eğer sevmiyorsan bile yine de bir gün seveceğini umuyor olacağım ve bu bana yetecek. Beni biraz olsun sev, sana hayranım.
• Dünyanın en güçlü insanı olduğumu zannederdim ama sonradan dünyada benim gibi kusurlu ve garip birçok insan olduğunu fark ettim. O kişilerden biri de beni tıpkı benim onu hayal ettiğim gibi hayal ediyordur mutlaka. Eğer bunu okuyor olursan, ben buradayım. Gerçeğim, en az senin kadar tuhafım.
• Seksizm ve ırkçılık paralel sorunlardır. Onları kıyaslayabilirsiniz ancak yine de aynı şey değillerdir. Beyaz ve erkek güç ilişkilerinin belirtileridir ikisi de.
• İnsanlık kendi kaderini yaratır. Kaderi de bu dünyadır. Ortada kader kalmayıncaya kadar onu yok etmeye devam ediyoruz.
• Bir fırtınanın çıkmasını ve selin bizi kimsenin yazmadığı bir şarkıya götürmesini istiyorum.
• Amerika’da insanlar için en önemli şey biri olma arzusu. Doğrusu “biri olmak” gibi en ufak bir arzum yok.
• Boğazımda bir şey var. Sanki tüm dünyayı yutmuş gibi hissediyorum.
• “Tam acılarımı boğabildiğime inanmışken, yüzmeyi öğrendiler.”
• Başıma gelen en iyi şey, acı çekmeye alışmaya başlamam
• Ölmesinler diye çeçeklerin resmini yapıyorum.
• “Karanlığının içindeki her şey olabilirim. Buna razıyım!”
• “Her zaman sev. Hiçbir zamam terk etme!”

Kaynakça

1. ^ Frieda is a German name from the word for peace (Friede/Frieden); Kahlo began omitting the “e” in her name about 1935 [1]
2. ^ Image—full description and credit: Frida Kahlo, Self-Portrait with Thorn Necklace and Hummingbird, 1940, oil on canvas on Masonite, 24½ × 19 inches, Nikolas Muray Collection, Harry Ransom Center, The University of Texas at Austin, ©2007 Banco de México Diego Rivera & Frida Kahlo Museums Trust, Av. Cinco de Mayo No. 2, Col. Centro, Del. Cuauhtémoc 06059, México, D.F.
3. ^ FridaKahloFans.com web sitesi, Self Portrait in a Velvet Dress, Erişim tarihi:02.09.2011
4. ^ Fil ile Güvercin:Diego Rivera ve Frida Kahlo, Evimistanbul.com sitesi, 18.03.2011
5. ^ Self Portrait Time Flies, FridaKahloFans.com sitesi, Erişim tarihi:02.09.2011
6. ^ FridaKahloFans.com web sitesi, Frieda and Diego Rivera, Erişim tarihi:02.09.2011
7. ^ Hilal Uludağ, “Yaşasın Yaşam”, Son Tablosuydu Frida Kahlo’nun”, Sonbaski.com sitesi, Temmuz 2011
8. ^ Belgesel hakkında basın bülteni (ingilizce), 29.04.2005
9. ^ Fridakahlo.com web sitesi (İngilizce), Erişim tarihi:02.09.2011
10. ^ Frida Kahlo:Surrealist Conflict, Erişim tarihi:02.09.2011
11. ^ Bilgius.com Frida Kahlo maddesi, Erişim tarihi:02.09.2011