Nigâr Hanım kimdir?

Nigâr Hanım, (Osmanlı Türkçesi: نگار خانم; d. 1856, İstanbul – ö. 1 Nisan 1918, İstanbul) Osmanlı şairi.[1][2]

Hayatı

Babası, 1848 Macar İhtilali mültecilerinden, Macar asıllı Osman Paşa’dır. Öğrenimini Fransız mektebinde yaptı. Özel olarak Türkçe, Arapça ve Farsça dersleri aldı. Çocuk yaşında iken şiir yazmaya başladı. Fransızca dilini ve Fransız edebiyatını çok iyi bilmekteydi. Zamanının kibar aleminin en seçkin siması olarak bilinmekteydi. Fransız salonlarını andırır şekilde, her salı günü konağında zamanın tanınmış şahsiyetleri toplanır ve bu toplantılarda şiirler okunur, müzik dinlenir ve sanat ve edebiyat konularında konuşulurdu. 1 Nisan 1918’de İstanbul’da öldü. Mezarı Rumelihisar Kayalar mezarlığındadır.

Şiirlerini Efsûs I (1877), Efsûs II (1891), Nîram (1896), Aks-i Seda (1900) ve Elhan-i Vatan (1916) adlı eserlerinde topladı. Safahat-i Kalb (1901) adlı bir gönül hikâyesini mektuplar halinde veren bir düzyazı eseri de vardır. Özel hayatında pek mesut olmayışının ıstırabını anlatan şiirlerinde ince bir lirizm görülür. Türk kadın şairler arasıda 19. yüzyılın ikinci yarısında en bol ve en özlü eserler vermiş bir şahsiyettir.[3]

Nigar Hanım döneminde en fazla yabancı dil bilen kadın şaire olarak dikkati çeker.Bildiği dil sayısı hakkında farklı kaynaklara bakıldığında birbirine yakın veriler sunulmaktadır. yazdığı günlüklerden ve hakkında yazılan kaynaklardan hareketle söyleyebiliriz ki: Fransızca, Rumca, ve Almancayı mükemmel şekilde; İtalyanca, Ermenice, Arapça, Farsça ve Macarca okuyup yazıp anlayacak kadar olmak üzere toplam sekiz dil bilmektedir.[4] Nigar Hanımın şiir ve yazıları Hanımlara Mahsus Gazete (1895-1908), Mehasin (1909-1910), Demet(1908), Hanımlar Alemi (1918) gibi mecmualarda yayınlanmıştır.[5]

Bir dönem eserlerinde “üryan kalp” mahlasını kullandığı, daha sonra bundan vazgeçip kendi ismini kullanıdığı bilinmektedir. Süleyman Nazif, Fuad Köprülü, Leyla Hanım gibi dönemin düşünürleri, onun iyi bir nâsir olduğunu fakat kuvvetli bir nâzım olmadığını dillendirerek düz yazılarının şiirlerine oranla daha çok beğenildiğini ifade etmişlerdir.[6] Nigar Hanım bir müddet dönemin diğer öncü kadın yazarlarından olan Emine Semiye’nin başyazarlığını yaptığı ve Selanik’te yayımlanan “Mütalaa” mecmuasında da yazmıştır.[7]

Nigar Hanım, bir yönüyle daima Batılı kalmış, diğer yandan doğunun bir parçası olmayı sürdürmüştür. Yaşam tarzı, fikir hayatı doğu gelenekleriyle birebir örtüşürken; kültür yaşamı ve üstün olduğu değerleri takdir etme ve benimseme açısından batılı sayılabilirdi. [8]

Eserleri

Şiir

• Efsûs I (1877)
• Efsûs II (1891)
• Niram (1896)
• Aks-i Seda (1900)
• Safahat-ı Kalb (1901)
• Elhan-i Vatan (1916)

Oyun

• Tesir-i Aşk (1978, ölümünden sonra yayınlandı)

Anı

• Hayatımın Hikåyesi (1959, ölümünden sonra yayınlandı)

Kaynaklar

1. Altıkulaç Demirdağ, Refika (2015). “Şair Nigâr Hanım’ın Eserlerinde Geleneksel Eğitim Anlayışı: ‘Anna’ Dili ve Eleştirisi”. International Journal of Languages’ Education and Teaching, s. 2316-2324.
2. Altıkulaç Demirdağ, Refika (2015). Nigâr Hanım Toplu Şiirleri. Salkımsögüt.
3. Kenan Akyüz, (1953 4.baski 1982) Batı Tesirinde Turk Şiiri Antolojisi 1860-1923, İstanbul: İnkılap Kitabevi, s. 217-218.
4. Nazan Bekiroğlu, Şair Nigar Hanım, İstanbul, 2008 sf 241
5. Nazan Bekiroğlu, Şair Nigar Hanım, İstanbul 2008 sf. 267
6. Köprülüzade Mehmet Fuat, Nigar Hanım “Yeni Mecmua” cilt 2, no 39, 11 Nisan 1918 s250
7. Nigar Binti Osman “Takvim”, Mütalâa, no.10 Ekim 1896
8. ^ Nazan Bekiroğlu; Şair Nigar Hanım, Timaş Yayınları, İstanbul 2008 sf. 145