Yugoslavya’da Türkçe konuşan topluluğun az bilinen tarihini ele alan “Sosyalizme Tercüme” sergisi paralelindeki gösterim ve konuşma programı 9 Şubat’ta başlıyor.
Salt ve Lumbardhi Vakfı iş birliğinde düzenlenen Sosyalizme Tercüme sergisi, bugüne kadar incelenmemiş arşiv malzemelerini bir araya getirerek Kosova ve Makedonya odağında Yugoslavya’daki Türkçe konuşan topluluğun az bilinen tarihini ele alıyor. Yönetmen Burak Çevik ile birlikte hazırlanan gösterim ve konuşma programı, serginin yöntem ve içeriğini açmayı hedefliyor.
Program, 9 Şubat Pazar günü saat 14.00’te Salt Beyoğlu’ndaki Açık Sinema’da gösterilecek Nevinost bez zaštite Korunaksız Masumiyet filmiyle başlıyor. Dušan Makavejev’in filmi, çilingir ve akrobat Dragoljub Aleksić’in 1942 yılında yazıp yönettiği aynı adlı filme dayanıyor. 1968 Berlin Uluslararası Film Festivali’nde Gümüş Ayı ve FIPRESCI Ödülü’ne layık görülen film, Aleksić’in kayıp filminin parçalarını kurmaca sahneler, dönemin propaganda görüntüleri ve elle renklendirmeler aracılığıyla yeniden ele alıyor.
11 Şubat Salı günü saat 19.00’da Açık Sinema’da gösterilecek Za sada bez dobrog naslova Filmin Adı Yok, 1986’da Kosova’daki Genç Emek Hareketi eylemleri sırasında tanışan bir Sırp ile bir Arnavut arasında, sonu kan davasıyla biten bir aşk hikâyesini belgelemeye çalışan Makedon bir yönetmeni konu alıyor. 1989’da 8. Uluslararası İstanbul Film Festivali’nin Uluslararası Yarışma bölümünde Altın Lale Ödülü’nü kazanan film, yönetmeni Srđan Karanović tarafından “özyönetimli sosyalizm bağlamında farklı sınıflardan ve geçmişlerden gelen insanların manipülasyon hikâyesi” olarak tanımlanıyor.
12 Şubat Çarşamba günü saat 19.00’da Açık Sinema’da yer alacak Playing Men Oyunbaz Erkekler, Akdeniz bölgesinde bazen güç gösterisi, bazen de vakit geçirmek adına oyun oynayan, güreşen, gülle atan, birbirleriyle yarışan erkekleri odağına alıyor. Yönetmen Matjaž Ivanišin, çekimlere devam ederken bir taraftan da çokça şiddet içeren bu oyunların kurallarını ve oyunlar aracılığıyla homo politicus’un (siyasal insan) nasıl yaratıldığını irdeliyor. Gösterimin ardından saat 20.00’de yazar, çevirmen, yayıncı ve editör Tanıl Bora, erken Cumhuriyet dönemi aydınlarının Yugoslavya coğrafyasına bakışlarına eğilen bir konuşma gerçekleştirecek.
13 Şubat Perşembe günü saat 19.00’da Salt Galata’da gerçekleştirilecek söyleşide ise Sosyalizme Tercüme sergisinin küratörü Merve Elveren ile araştırmacıları Sezgin Boynik ve Tevfik Rada bir araya gelecek. Serginin araştırma sürecinin tartışmaya açılacağı söyleşide, 1920’lerden 1980’lere Yugoslavya’da Türkçe faaliyet gösteren kültürel ve siyasi girişimlerde dilin ve çevirinin, bireyler ile kolektif yapıların önemine değinilecek. Sosyalist tasavvurun nesiller arası aktarım yöntemleri ve 1990’da yaşanan dağılma sonrasında kesintiye uğrayan alternatif Yugoslavya tarihi anlatımı üzerinde durulacak.
Sezgin Boynik, Tevfik Rada ile Merve Elveren tarafından programlanan ve Lumbardhi Vakfı iş birliğinde gerçekleştirilen Sosyalizme Tercüme, 23 Şubat’a dek Salt Galata’da görülebilir.
Sergi ve paralelindeki programlar hakkında ayrıntılı bilgi için: saltonline.org.
