Bahaettin Rahmi Bediz kimdir?

Rahmizade Bâhâeddin (Soyadı Kanunu sonrasında Bahaettin Rahmi Bediz), fotoğraf tarihçilerinin pek çoğuna göre ilk Türk Müslüman fotoğrafçıdır.

Çektiği fotoğrafların, özellikle portrelerin, dönemi için belge oluşturan nitelikleri ve kalitelerinin sanatsal derinliği de göz önüne alındığında, Türkiye’de fotoğrafçılık sanatının da öncüleri arasındadır. Fotoğrafları günümüzde, sadece Türkiye‘de değil, Girit‘te de çağına ait referanslar olarak değerlendirilmektedir [1].

Varlıklı bir Girit Türk ailesinin çocuğu olarak 19 Haziran 1875‘te İstanbul‘da doğmuştur. Orta öğrenimini memleketi Hanya‘da yapmış, 1886‘da mezun olduktan sonra Galatasaray Lisesi‘ne (o dönemde Mekteb-i Sultanî) girerek 1895‘te de buradan mezuniyetini almıştır. Ertesi yıl Girit‘e dönmüş, ve babasının mirası olan 45 Osmanlı altını ile 1910 yılına kadar Hanya‘da önce kitapçılık ve kırtasiyecilik yapmıştır. Bu dükkânı açarken ailesinin ısrarına rağmen memurluğu reddetmiştir. Sonra da yine Hanyalı olan Salih Zeki Salihzade ile neredeyse eşzamanlı olarak fotoğrafçılığa başlamıştır. 1910–1915 arasında İzmir‘de mesleğini sürdürdükten sonra İstanbul‘a yerleşmiş ve ismini Resneli Niyazi‘ye olan hayranlığından dolayı verdiği Resna Fotoğrafhanesini açmıştır.

Türk fotoğrafçılık tarihinin dönüm noktalarından biri olarak kabul edilen Resne Fotoğrafhanesi, tamamı gayrimüslim olan Pera Caddesi (Beyoğlu) fotoğrafçıları ile yan yana değil, tarihi yarımada tarafında Babıali Caddesi, numara 15‘te (daha sonra 59 numara) kurulmuş ve onlarla bu adresten rekabet etmiştir. Rahmizade Bahaeddin bu stüdyonun ardından Üsküdar ve Bahçekapı‘da da birer şube açmış, kısa zamanda büyük üne kavuşmuştur. Hem Resne Fotoğrafhanesi döneminde hem de öncesinde ve sonrasında, genç fotoğrafçılık ustalarının yetiştirilmesinde de büyük rol oynamıştır (Prevezeli Mustafa Neşet, yine Giritli olan Kandiyeli Hamza Rüstem, Şinasi Barutçu gibi).

Bahaeddin Bediz, 1935‘te Ankara‘ya taşınarak “Otopus” fotoğraf stüdyosunu açmış, 1937‘de Türk Tarih Kurumu fotoğraf departmanının yöneticiliğine tayin edilmiştir. 1951‘de İstanbul‘da vefat etmiştir.

Oğullarından Pertev Bediz Kanada jeofizik sektörünün öncü isimlerinden biri olmuştur [2].

Kaynaklar

1. “The Turkish-Cretan who captured history (Girit’te yayınlanan Stigma dergisi haberi)”. 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. (İngilizce)
2. “Expanded interview with Peter Bediz” (PDF). Canadian Society of Exploration Geophysicists. 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. (Kanada Jeofizik Derneği’nin Pertev Bediz ile Bahaettin Rahmi Bediz’in fotoğraflarını da içeren bir röportajı) (İngilizce)