saltonline.org’da Çevrimiçi Gösterim: Format 20 Hisar Kısa Film Yarışması

Salt’ın Hisar Kısa Film Yarışması’na (1967-1970) dair araştırmaları devam ediyor. Üner Birecikli’nin I. Hisar Kısa Film Yarışması’nda “James Baldwin Ödülü” alan filmi “Format 20” 2-8 Aralık tarihlerinde saltonline.org’da çevrimiçi gösterimde olacak.

Garanti BBVA tarafından kurulan Salt, Türkiye’nin ilk kısa film festivali olan ve 1967-1970 yıllarında Robert Kolej Sinema Kulübü tarafından düzenlenen Hisar Kısa Film Yarışması üzerine yürüttüğü araştırma kapsamında çevrimiçi gösterim düzenliyor.

Program kapsamında Üner Birecikli’nin I. Hisar Kısa Film Yarışması’nda “James Baldwin Ödülü” kazanan 1967 yapımı filmi Format 20 gösterilecek. Salt’ın desteğiyle 16mm kopyasından Deniz Kurtuluş Özgünay ve Şenol Er tarafından restore edilen film, elli yılı aşkın bir süre sonra ilk kez seyirciyle buluşacak. Bilgisayarların (o zamanki tabiriyle elektronik beynin) yaygınlaştığı bir dünyada insan-makine ilişkisini merkeze alan Format 20, Türkiye sinema tarihi için erken ve özgün bir bilimkurgu ya da bilim-film niteliği taşıyor.

Çevrimiçi gösterim sırasında dünyanın her yerinden erişime açık olacak film, 2-8 Aralık tarihlerinde saltonline.org üzerinden izlenebilir. Ayrıca Hasan Cem Çal’ın filmi değerlendirdiği “Format 20: Elektro-Beyin” başlıklı yazısı Salt Blog’da okunabilir.

Hisar Kısa Film Yarışması Hakkında

Alternatif sinemaya ilgi duyan bir grup öğrenci 1963’te Robert Kolej Sinema Kulübü’nü (RKSK) kurar. Kültür alanında eleştirel tutumu olan aydınları da çevresine katan kulübün ilk kamu faaliyeti 1966’da yayımlanmaya başlayan Görüntü dergisidir. Devrimci sinema, kısa filmler ve örgütlü mücadele konularında kuramsal tartışmalara yer veren derginin mesul müdürü ve kulübün danışmanı Özer Kabaş’tır.

RKSK, 1967 yılında özgürleştirici bir sinema ufkuyla Türkiye’nin ilk yıllık kısa film festivalini gerçekleştirir. 8mm ve 16mm filmlerin yarıştığı Hisar Kısa Film Yarışması, kendisini Türkiye sinemasında Yeşilçam’a alternatif olarak konumlandırır. Sinematek ve film gösterimlerinin ötesine geçerek kısa film pratiğini güçlendirme çabasındadır. Dört yıl süren festivalde kurgu, belgesel ve animasyonun da bulunduğu yüzü aşkın kısa film yer alır. İlk yılında “James Baldwin Ödülü” de dâhil olmak üzere farklı ödüller verilir.

Kuzgun Acar, Mustafa Aslıer, Atilla Dorsay, Mengü Ertel, Ali Gevgilili, Onat Kutlar, Aziz Nesin, Sami Şekeroğlu, Yılmaz Zenger gibi isimler yarışmanın jüri üyeleri arasında yer alır. Doğrudanlık ve deneyselliğin sağladığı fırsat, Yeşilçam’ın hâkim olduğu melodramatik ve kaderci sinema endüstrisinin aksine, demokratik ve politik duruşları mümkün kılar. Dönemin önde gelen sinema eleştirmeni Onat Kutlar’ın deyimiyle “sinemanın molotof kokteyli”ne dönüşen kısa filmlerin yer aldığı festival, 1971 askerî müdahalesiyle birlikte sona erer.

Deniz Tortum’un danışmanlığında yürütülen Hisar Kısa Film Yarışması araştırması Bilge-Haro Cümbüşyan ve Leyla Tara tarafından desteklenmektedir.