Red Dot & Spectrum (RDS) 13.3 m2’lik galeri stand fiyatlarının 8800$’dan, 3 m2’lik kişisel/sanatçı standlarının 4300$’dan başladığı bir Redwood Sanat Grubu fuarı. Bu grup, ArtExpo New York, Art Santa Fe, Art San Diego, Red Dot & Spectrum Miami fuarlarının çatı firması. Her sene, halka açık günlerde de, VIP önizleme saatlerinde de gitseniz adım atacak yer olmayan, Red Dot, Spectrum ve Özel Koleksiyon isimleriyle ayrılan üç bölümden oluşur. Miami Sanat Haftası’nda (MSH) geniş çadırlarda yapılan fuarlardan bile daha basık hissettiren karanlık tavanı ile Mana Wynwood Kongre Merkezi’nde Aralık’ın ilk haftasında gerçekleşir. Diğer fuarlara kıyasla RDS, adından da anlayabileceğiniz üzere (satılan eserlerin yanına kırmızı etiket yapıştırılır) çok daha satış odaklı bir fuar. Ülkemizde altın varak görgüsüzlüğü ne ise, onun Pop Art ile birleştiğini ve alıcılarının da batılı olduğunu düşünün, işte tam öyle.
Çalan yüksek sesli müzik, etkinliğe sıklıkla, henüz başlamamış devasa bir parti havası verir. Ancak bu olumlu bir deneyime dönüşmez zira ziyaretçi/galeri/sanatçı tanışması gerçekleşirken iletişimi zorlaştırır ve hedeflenen bağlar öngörülen biçimde oluşmaz.
Fuar yönetmeliklerinde mi aşırı esneklik var yoksa son anda galeriler mi esnetti bilinmese de, ölü alanlara sıkıştırılmış çok fazla eser göze çarpıyordu. Yedekte farklı renk halımız var diyecek bir esnaf gibi kontrolsüz ve gelişigüzel dizilmiş (stoklanmış) birçok eseri görmek de, bir sanatçı için üzücüydü.
Haftanın canı sıkkın galeri çalışanlarının en fazla olduğu fuar kesinlikle RDS’ti. Bu mod düşüklüğünde, yok denecek kadar yetersiz çalışan klimaların, parfüm şişesini üzerine boşaltmış ziyaretçilerin, baskın cannabis kokusunun, galericilerin çalışanlar üzerinde kurduğu baskının elbette etkisi vardır. Havasız ortamda ziyaretçilerin akın ettiği fuarın önizlemesi de doğru yönetilememiş, linki paylaşılarak kontrolden çıkmış VIP listesi ve oldukça sıkışık stand aralıkları/yürüyüş güzergâhları yüzünden açılış bile adım atılamaz bir deneyim yaşatmıştı. Duvara montajı tamamlanmış olmasına rağmen VIP önizlemede kapalı, ambalajı sökülmemiş TV’lerde hangi sanatçıların dijital eserleri yer alacak sözü verilmişti kim bilir? Basık alan sorununa, uygunsuz konumlandırılmış sarı ışık eklediğinizde ne oluyor biliyor musunuz? Göz hizasından yukarıda asılan eserlerin çerçeveleri camlı ise, ya da yağlı boya veya parlak vernikle tamamlanmış akrilik işler ise sokak lambası gibi parlıyorlar. Bu hizalamayı yapan küçük standında sanatçının kendisi ise ne yapsın, maksimum verim ve satış yapmaya çalışıyor denir. Ancak galerinin kendisi bile isteye kötü ışıklandırmada ‘yüksek asım’a yanaşıyorsa sanatçının anlaşma imzalarken, küratoryal seçimleri kendisine bırakmasını suistimal etmiş olur. Bu şartlar düşünüldüğünde, genç sanatçılara isimlerini duyurmak için bu fuara katılmalarını önermem.
Minimalist stand tasarlamak isterken ‘elimizden bu kadarı geldi’ ya da ‘bavulda birkaç eser getirebildik’e dönüşen standlar, vıcık vıcık renkleri dengeledi demek isterdim, öyle olmadı. Yapay Zekâ ile tamamlanmış fotoğrafların özel bir sergileme biçimi ile satıldığını gördüm, sanatçısı ya kendini ve süreci pek ifade edemiyordu, ya da generative fill özelliğini suistimal etmek istemişti. Kripto para ile fiziksel eser satışını da bu fuar izleyicisinin günlük alışkanlıklarına uymadığını, dolayısıyla eseri zayıflattığını da görmüş olduk.
George Maskharashvili’nin deneysel/maksimalist eserleri, ana akımın dışına çıkarak da dekoratif kalarak yenilikçi olunabileceğini seyirciye hatırlatıyor gibi gururla asılı duruyordu. Mine Berthet’in negatife çevirdiği görüntüyü yağlı boya ile tuvale aktardığı ‘Pieta or Venus’, iPad aracılığıyla tekrar negatifi alınarak orijinal görüntüsüne geri dönüyor, izleyici renklerin değişimini deneyimliyordu. Daniel Vargas’ın ‘Geometrik İç Gözlemler’ standı, en küçük ölçülerden birine sahip olmasına rağmen, galerilerin uyguladığından çok daha kurumsal ve profesyonel bir yerleşimi sanatçı olarak başarmıştı. William Lynch’in ‘Love’ serisi, sanatçının pratiğini tek bir seriye indirgemiş gibi görünmekle birlikte, umarım kendisini istediği satış hacmine ulaştırmıştır. Brenno Fantin’in ‘Stüdyo Ayakkabıları’ çalışmasını da son anda standda boşluk kaldığı için eklediğini düşünmek istiyorum. JP Pasquier’in ‘Vibration/Cross/Ring’ serilerinin fuara kavramsal/deneysel düzeyde katkı yapan nadir çalışmalardan olduğunu söylemeden geçmek istemem. RS Biggs’in ‘Auction Room’undan da sanat piyasası hakkında hissettirdikleri sebebiyle büyük keyif aldım.
Çizgi kahramanların olmadığı bir RDS düşünülemez. Fuar; her sene mutlaka en parlak, en popüler kültür öğelerinin bütün kombinasyonlarını deneyen ve tüketim merkezli çalışmalara ev sahipliği yapar. Bu yıl Spider-Man, Temel Reis ve Trump’laştırılmış, İsa’laştırılmış figürler ön plandaydı. Göçmen Ken, Siyah İsa, Tanrıça Kali–Jeanne d’Arc temalı Barbie manipülasyonları ile Pool & Marianela büyük ilgi topladı.
Geçen yıl Black Tape Project ve bu sene de boya ile kaplanmış çıplak kadın bedenlerinin; fuar kapsamında herhangi sanat performansı ya da aktivist esere dönüştürülmemişse, talihsiz biçimde kadını metalaştıran sürece hizmet etmekten başka bir işe yaramadığını, otomobil fuarında aracın yanına manken yerleştirerek yapılan çiğ satış stratejilerinden farksız olmadığını da konuşmak gerekir.
Amerikan bayrağı, İncil, Trump, MAGA, İsrail’li rehinelerin geri getirilmesi konularının en çok işlendiği eserler de RDS’teydi. Bu alana nötr yaklaşmak sanat gericiliğini uzun vadede bitirecektir. Zirâ sanat fikirleri yansıtması gereken bir alanken, katıldığınız ya da katılmadığınız fikirlerin bir şekilde ifade etmesi kaçınılmazdır. Alanları ‘o olsun/bu olmasın’ diye ayırmak, bireye özgürlükçü bir illüzyon yaşatarak gericileştirmekten başka bir işe yaramaz.
