Hüseyin Avni Lifij kimdir?

Hüseyin Avni Lifij (1886, Ladik, Samsun – 2 Haziran 1927, İstanbul), Çerkes asıllı Türk vatandaşı ressam.

Yaşamı ve kariyeri

Sanatçının ailesi 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Kafkasya’nın Kuban bölgesinden göç ederek önce Samsun’a yerleşti. H.Avni Lifij, Samsun’un Ladik ilçesine bağlı Karaaptalsultan köyünde doğdu.

İlk öğrenimini 1893 yılında girdiği İstanbul Fatih Aşıkpaşa Mahalle Mektebini 1896 yılında resim ve müzik derslerine özel ilgi duyarak bitirdi. 1896 yılında başladığı orta öğrenimini Şehzadebaşı’ndaki “Numune-i Terakki Mektebi”nde 1898 yılında tamamlayarak; dönemin geçerli olan dili Fransızcayı idadi mezunu bir kişiden ders alarak öğrenmeye çalıştı. Aynı yıl hastalandığı için iki yıl okula gönderilmedi. 1901 yılında Osmanlı Nafıa Nezareti’nin Demiryolları Müdürlüğü’nde işe girdi. Fransızcasını pekiştirmek için Alyans İsraelit okuluna kısa bir süre devam etti. İskender Ferit Bey’den de özel Fransızca dersi aldı. 1904 yılına kadar Fransızca derslerine devam etti. Anatomi öğrenmek için Mülkiye Tıbbiyesi’ne, boya tekniğini öğrenmek için ise Eczacı Mektebi’nin fizik kimya derslerine dinleyici öğrenci olarak katıldı.

1906 yılında Fransızca öğretmeni İskender Ferit ve yeni tanıştığı Henri Prost, resimlerini Müze Müdürü Osman Hamdi Bey’e götürmesini önerince, dediklerini yaptı. Pipolu Otoportre adlı resmini beğenen Osman Hamdi Bey, bundan sonra da yaptığı resimleri kendisine göstermesini istedi. 1908’de Osman Hamdi Bey’in Paris’e göndermek istediği öğrenci adayları listesi, Hüseyin Avni Lifij’in de bulunduğu biçimiyle ve “Pipolu Otoportre” resmi ile Abdülmecid Efendi’nin beğenisine sunuldu.

1909 yılında Paris’e giderek “I’Ecole Nationale Speciale des Beaux-Art”dan kurları izleme belgesi alarak Fernand Cormon Atölyesi’nde resim çalışmalarına başladı. Ressam Guillonnet ve Andre Lecomte Du Noüy ile dostluk kurarak serbest zamanlarında atölyelerine devam etti. 1912’de İstanbul’a geri çağırılınca, İstanbul Sultanisi (İstanbul Erkek Lisesi)’nde resim öğretmeni olarak görev yaptı. 1915’te Kandili İnas Sultanisi (Kandilli Kız Lisesi)’nde Fransızca öğretmenliği yaptı. Paris’te Louvre Müzesi’nde Luca Giordano’nun “Mars ile Venüs” tablosunun Lifij tarafından yapılan kopyasının da bulunduğu koleksiyon Güzel Sanatlar Okulu’nda toplanarak; 1915 Ekim ayında sergilendi. 1916 yılı ilkbaharında 1. Galatasaraylılar Yurdu Resim Sergisi’ne iki resmi ile katıldı. 1917 sonbaharında İstanbul’da Galatasaraylılar Yurdunda açılan “Savaş Resimleri ve Diğerleri” Sergisi’ne, 20 resim ile katıldı. 1918’de Viyana’da sergilenen “Savaş Resimleri ve Diğerleri Sergisi”ne 18 resim ile katıldı. İçinde sanatçının da beş eseri bulunan hükümete ait olan 56 adet tablo, Maarif Kurulunun 12. 3. 1921 tarihli mazbatası uyarınca “Resim Eserleri Koleksiyonu”na katıldı. Türk ressamlar Cemiyeti Tarafından düzenlenen 4. Galatasaray Resim Sergisi’ne üç resim ile ve aynı yıl kurulan Serbest “Resim Atelyesi”ndeki sergiye 7 poşad ve 1 eskizi ile katıldı.

Ekim 1922’de Bursa’ya Mustafa Kemal’i karşılamak için giden öğretmenler arasında sanatçı ile birlikte eşi Harika ve eşinin kardeşi Heykeltıraş Nijad da bulunuyordu. Mustafa Kemal, Avni Lifij’i Ankara’ya götürdü ve Erkanı Harbiye’de dört ay misafir etti. Sanatçı Ankara’ya bu ilk ziyaretinde Mareşal Fevzi Çakmak’ın portresini gerçekleştirdi.

Ankara dönüşü “Karagün” ve “Akgün” tablolarının hazırlık çalışmalarına başladı. Bir yıl sonunda söz konusu komposizyon tuvale uygulandı.

1924’te Sanayi-i Nefise Mektebi Alisi Tezyini Sanatlar öğretmenliğine atandı. Ölümüne kadar Sanayi-i Nefise Mektebi Alisi Tezyiniye Muallimi olarak görevde kaldı. “Mareşal Fevzi Çakmak Mesaide” tablosunu gerçekleştirdi. (İstanbul Resim ve Heykel Müzesinde), ancak bölümün ilk mezunlarını göremeden; 2 Haziran 1927’de Laleli’de Harikzedegan Apartmanı’ndaki odasında henüz 41 yaşında iken, hayata veda etti. Mezarı, İstanbul’un Eyüp ilçesinde bulunan Pierre Loti Tepesinde bulunmaktadır.

Yapıtlarından bazıları

• 1903 Kadir gecesi
• 1907 Kendi Portresi
• 1907 Armoni
• 1912 Yeşilköy’den Peyzaj
• 1913 Kalkınma, İstanbul Resim Heykel Müzesi
• 1916 Alegori, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi
• 1924 Karagün
• 1924 Akgün
• Türbe Kapısı, İzmir Resim ve Heykel Müzesi
• İstanbul’da sabah
• Evler (Türkiye İş Bankası koleksiyonu)

Kaynak

1. Zeynel Abidin Besleney, The Circassian Diaspora in Turkey.